Mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% đối diện với nhiều thách thức

Kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại

Sáng 19/3, tại Hội thảo "Cơ hội đầu tư trong bối cảnh mới", TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng năm nay Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt 8%. Tuy nhiên, ông Lực cho rằng có nhiều điểm cần lưu ý.

Kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại và dự báo đạt khoảng 2,7%, thấp hơn giai đoạn 2011-2019. Ngoài ra, tăng trưởng từ Mỹ và Trung Quốc chậm lại khi dự báo lần lượt chỉ đạt 1,5% và 4,5%.

"Đây là sự thách thức với thương mại đầu tư, đổi mới sáng tạo. Các quốc gia có thể tiếp tục lộ trình giảm lãi suất song có phần chậm lại do ảnh hưởng của chiến tranh thương mại. Sẽ khó khăn cho Việt Nam khi muốn tăng vượt lên trong bối cảnh này", ông Lực nhìn nhận.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV phát biểu tại hội thảo (Ảnh: Phạm Thắng).

Đối với thị trường trong nước, đầu tư tư nhân và tiêu dùng thậm chí còn thấp so với trước dịch COVID-19. Ông Lực chỉ ra, 2 tháng đầu năm 2025, tiêu dùng chỉ mới tăng bằng ⅔ so với thời điểm trước COVID, tương đương ở mức 6%. Trong khi đó, các doanh nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng chiến tranh thương mại, chi phí đầu vào và logistics ở mức cao, đơn hàng phục hồi không đồng đều…

Đánh giá về những động lực tăng trưởng của Việt Nam, ông Lực cho rằng trong tháng 1 xuất khẩu tăng trưởng âm do ảnh hưởng của nghỉ Tết, tác động bởi chiến tranh thương mại. Sang tháng 2 đã bắt đầu tăng lại nhưng còn chậm nên mục tiêu tăng trưởng 12% như Bộ Công Thương đặt ra rất thách thức.

Ông Lực thông tin, xuất nhập khẩu ròng chỉ đóng góp 4% cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Thặng dư thương mại 25 tỷ USD song là thặng dư dịch vụ, còn thặng dư thương mại hàng hóa bị âm.

Trong khi đó, tiêu dùng và đầu tư đóng góp lần lượt 60% và 16%. Đây là 2 động lực rất quan trọng. Tuy nhiên, vấn đề hiện nằm ở chỗ cung tiền tăng lên nhưng vòng quay tiền chậm. Điều này khiến tiền đổ ra thị trường không đủ tốc độ để thúc đẩy tăng trưởng", Ông Lực nêu quan điểm.

Về phía đầu tư công, số vốn giải ngân dự kiến khoảng 900.000 tỷ đồng, tăng 25% so với năm ngoái. Theo ông Lực, nếu giải ngân được nguồn vốn này, đặc biệt nhiều công trình trọng điểm đang được thúc đẩy để về đích năm nay sẽ là động lực lan tỏa đến nền kinh tế.

Ông Lực cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay, đầu tư công cần phải giải ngân nhanh hơn, những ách tắc của thị trường bất động sản cần phải xử lý nhanh hơn.

Về thúc đẩy tiêu dùng, vị chuyên gia này khuyến nghị nên tham khảo kỹ 8 giải pháp kích cầu tiêu dùng của Trung Quốc ban hành mới đây. Một vài giải pháp chúng ta có thể học hỏi kinh nghiệm như thúc đẩy lành mạnh hóa chứng khoán và bất động sản để kích cầu tiêu dùng. Nhà đầu tư kinh doanh chứng khoán, bất động sản tốt sẽ kích cầu tiêu dùng.

Tiếp đó là tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, điều này cũng làm tăng tiêu dùng. Ngoài ra phải quyết liệt cải cách hành chính. "Chỉ cần lâu nay để cấp phép một dự án mất 1 năm giờ xuống 3 tháng, 6 tháng cũng đã đóng góp rất lớn cho tăng trưởng", ông Lực nói.

Tăng trưởng tín dụng từ đầu năm đến nay vẫn là 0

Về phía tổ chức tín dụng, ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam A Bank nhìn nhận, muốn đạt tốc độ tăng trưởng GDP từ 8% trở lên, tín dụng phải tăng trưởng từ 16 - 20%. Tuy nhiên, tỉ lệ tín dụng trên GDP ở Việt Nam hiện ở mức cao khoảng 140% GDP.

Tăng trưởng tín dụng có liên quan chặt chẽ đến tiêu dùng và đầu tư. Khi làm việc với các tổ chức tài chính quốc tế như Fitch Ratings và Moody's, họ đặt câu hỏi về tính lan tỏa của tăng trưởng GDP đến nhà đầu tư cá nhân, nhất là khi tỉ lệ nợ xấu của khách hàng cá nhân vẫn cao.

Hiện nay, tiêu dùng cá nhân đóng góp khoảng 63% vào GDP, còn lại là đầu tư công và xuất nhập khẩu ròng. Tuy nhiên, có dấu hiệu cảnh báo là tỉ trọng tiêu dùng cá nhân giảm từ 2020 đến nay, động lực tăng trưởng GDP càng ngày càng phụ thuộc vào chi tiêu Chính phủ và xuất nhập khẩu ròng.

Ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam A Bank chia sẻ tại hội thảo.

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt khoảng 800 tỷ USD, nhưng doanh nghiệp trong nước chỉ đóng góp 5-7% vào chuỗi giá trị, cho thấy tính lan tỏa đến nền kinh tế nội địa còn thấp. Trong lĩnh vực sản xuất điện thoại, doanh nghiệp Việt Nam chỉ tham gia 2 - 4% chuỗi giá trị, khiến giá trị gia tăng rất hạn chế.

Về hành vi tiêu dùng, bức tranh chung khá ảm đạm. Đầu tư tư nhân chiếm 55% tổng vốn đầu tư xã hội, nhưng mức đóng góp của tiêu dùng tư nhân đã giảm mạnh từ 18-19% trước COVID-19 xuống còn 6% hiện nay. Tại Tp.HCM, tác động của COVID-19 và khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp vẫn đang ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường.

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng từ đầu năm, nhưng đến nay, tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức 0. Nguyên nhân chủ yếu do yếu tố kỹ thuật, mùa vụ và tâm lý e dè của người tiêu dùng khi chưa thấy tín hiệu khởi sắc rõ ràng trong lĩnh vực bất động sản và tài chính.