“Mắt biển” thầm lặng giữa khơi xa

Hành trình đến với đảo Kê Gà

9h sáng giữa cái nắng oi bức của miền biển vào dịp cuối năm, chúng tôi có mặt tại bến Kê Gà (xã Tiến Thành, Tp.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) để bắt đầu chuyến hành trình đến với đảo Kê Gà, nơi ở của những người gác đèn. Đón chúng tôi là anh Đậu Văn Côi - Trạm trưởng Trạm hải đăng Kê Gà, người có nước da rám nắng, nụ cười hiền lành, khuôn mặt đầy sương gió, chân chất đậm chất người vùng biển. Anh nói con đường này khi xưa đi lại rất khó khăn. Năm 2008 cơ quan mới cải tạo, biến nó thành con đường và lót gạch để có thể di chuyển cho việc mua lương thực thực phẩm đỡ vất vả hơn, du khách tới chiêm ngưỡng ngọn hải đăng cũng thuận tiện hơn.

Ông Đậu Văn Côi, Trạm trưởng Hải đăng Kê Gà.

Trạm hải đăng Kê Gà được xây dựng tháng 2/1897 và hoàn thành vào cuối năm 1898, đến nay là 123 năm đi qua 3 thế kỷ. Thân hải đăng hình bát giác, mỗi cạnh chân tháp rộng 3m, đỉnh rộng 2,5m, móng nằm ở độ cao 25m so với mực nước biển, tháp cao 41m. Chất liệu xây dựng bằng đá granit, thân tháp bên trong có thang đi lên hình xoắn ốc có 183 bậc thang lên đến đỉnh, phía trên cùng là nơi đèn của ngọn hải đăng chiếu sáng.

Trạm trưởng Côi cho hay: “Trước đây, người nhận công tác từ ngoài đảo Kê Gà phải đi bằng tàu biển đi từ Tp.Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) khởi hành từ sáng đến chiều mới đến nơi. Ở đây, không có chợ nên cuộc sống khó khăn; tivi, mạng, báo chí đều không có. Thời kỳ đầu anh em phải trang bị một cái thúng, rồi tập bơi, tập chèo để đi vào đất liền để mua cá, lương thực để trang trải cuộc sống. Sau này, các anh em cũng trồng thêm các loại rau như: rau lang, khế tàu, lá giang, rau cải... bây giờ, có đường xá thuận tiện, cuộc sống đỡ vất vả hơn”.

Theo anh Côi nhiệm vụ lớn nhất của trạm gác là bảo dưỡng, vận hành đèn biển, thời gian phát sáng phải đảm bảo. Nếu bị sự cố phải xử lý ngay trong vòng 5 đến 10 phút hoặc thay đèn phụ chứ không thể để lâu hơn được. Tất cả đều trực 24/24h.

Hải đăng Kê Gà có tầm hiệu lực ban ngày 19,6 hải lý và ban đêm là 18 hải lý (gần 50km). Hiện nay, nguồn cung cấp điện cho hải đăng là bằng năng lượng mặt trời. Thực hiện nhiệm vụ chỉ dẫn cho tàu bè qua lại, bắt đầu từ 18h hôm trước và kết thúc vào 6h sáng hôm sau.

Hải đăng không bao giờ tắt

Trước năm 1990, ngọn Hải đăng Kê Gà được thắp bằng dầu, sau này thắp đèn ngọn hải đăng bằng máy phát điện từ năm sau 1990. Nói về sự cố mất điện, anh Côi kể: Ngày ấy, năm 1994 có một hôm buổi tối khi giông, bão, kéo đến kèm theo mưa lớn thì cây sứ bị đổ làm gián đoạn máy phát điện. Khi người dân đang đánh bắt chuẩn bị vào bờ nhưng mất phương hướng đã bị lạc vào tận Bà Rịa – Vũng Tàu.

Quan sát tàu thuyền hoạt động trên biển.

Hải đăng không bao giờ được tắt- đó là mệnh lệnh từ trái tim của những cán bộ, nhân viên tại Trạm Hải đăng Kê Gà. “Ngày nào có giông gió, sương mù, thời tiết xấu thì phải mở đèn sớm hơn và tắt muộn hơn. Khi gặp sự cố, đèn chính bị hỏng, thì đèn phụ được bật lên để thay thế và ngay lập tức phải khắc phục sự cố đèn chính. Trong bất luận điều kiện nào, đèn hải đăng không được tắt. Bởi Hải đăng Kê Gà không chỉ làm mốc chỉ dẫn cho tàu thuyền hoạt động trong khu vực mà còn là ánh sáng của chủ quyền quốc gia trên biển”, anh Côi nói.

Rời Hải đăng Kê Gà, chúng tôi tiếp tục di chuyển đến ngọn Hải đăng Phan Thiết. Trạm trưởng Nguyễn Minh Tân cho biết: “Những công nhân vận hành trạm Hải đăng Phan Thiết luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm và ý thức kỷ luật trong quá trình làm việc tại đơn vị mình, luôn kịp thời xử lý, khắc phục những sự cố đột xuất xảy ra tại trạm. Với lòng yêu ngành yêu nghề, chúng tôi luôn xem trạm là nhà, biển là quê hương. Cuộc sống tuy còn nhiều khó khăn thiếu thốn nhưng chúng tôi luôn tự hào với công việc của mình đang làm góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc”.

Bảo trì tháp Hải đăng Phan Thiết.

Trạm Hải đăng Phan Thiết được xây dựng mới và đưa vào sử dụng năm 2000. Ngọn đèn có chiều cao 15m, hình dạng tháp đèn hình trụ, khoang ngang màu trắng, đỏ xen kẽ. Phạm vi chiếu sáng 360o , tầm hiệu lực ánh sáng 10 hải lý.

Anh Ngô Minh Hậu vừa bảo trì ngọn hải đăng vừa chia sẻ với chúng tôi: “Quê tôi ở huyện Cần Giờ (Tp.HCM). Mỗi khi Tết đến xuân về tôi rất nhớ nhà nhưng với khát khao của tuổi trẻ và niềm tự hào là người gác đèn đã cho tôi động lực vượt qua mọi khó khăn để đảm bảo ánh sáng của ngọn hải đăng”.

Trạm trưởng Nguyễn Minh Tân cho biết: Để đảm bảo ánh sáng của ngọn hải đăng hoạt động tốt, một ngày công việc của anh em trạm bắt đầu từ sáng sớm với việc bảo trì thiết bị báo hiệu hàng hải, vệ sinh, kiểm tra thấu kính, kính bảo vệ, bóng đèn... vệ sinh công nghiệp khu vực đặt thiết bị. Bên cạnh đó, kiểm tra các thông số kỹ thuật của đèn như độ trùng tâm của nguồn sáng và bóng đèn, bộ điều khiển chớp, điện áp làm việc, dòng điện tiêu thụ, đặc tính ánh sáng của đèn, kiểm tra hệ thống nạp pin năng lượng mặt trời, ắc quy...

Nói về ngày Tết, anh Tân rất thật lòng: “Những đêm Giao thừa ai cũng muốn quây quần bên gia đình, vợ con. Thế nhưng với đặc thù công việc nên có những anh em nhiều năm rồi chưa được đón Giao thừa cùng người thân”. Trong không khí mùa xuân đang đến gần, ngoài công việc chuyên môn các cán bộ, nhân viên đang tích cực tăng gia sản xuất như trồng rau xanh (cải, bầu, bí), nuôi ga vịt… để bảo đảm cho cuộc sống hằng ngày.

Đắc Phú

Bài đăng trên ấn phẩm đặc biệt tạp chí in Đời sống & Pháp luật gộp 12 số từ 13-24 (16/1 đến 28/1/2023)