Mâm cỗ cúng sáng mùng 1 Tết cần có những gì?

Theo cuốn Tín ngưỡng Việt Nam của tác giả Lưu Ánh (do NXB Trẻ xuất bản và lưu hành), vật phẩm cúng mùng 1 Tết gồm: mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn, nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét).

Vật phẩm cúng mùng 1 Tết gồm: mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn, nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét). Ảnh minh họa.

Ở miền Bắc, mâm cỗ cúng mùng 1 Tết thường có gì?

+ Một bát bóng nấu với chân tẩy và nước dùng gà (chân tẩy gồm có su hào, cà rốt được thái mỏng theo hình hoa).

+ Một bát miến nấu lòng gà.

+ Một bát măng khô ninh thịt lợn.

+  Đĩa gà luộc (thông thường là gà trống thiến nhưng được chuẩn bị từ chiều 30 Tết vì mọi người kiêng sát sinh vào ngày đầu năm).

+  Đĩa nem

+  Đĩa giò xào, giò lụa

 + Đĩa xôi gấc

+ Đĩa nộm

Sau khi chuẩn bị xong mâm cỗ, người lớn tuổi hoặc gia chủ trong nhà sẽ khấn vái mời tổ tiên, ông bà về ăn Tết. 

Các bữa còn lại trong 3 ngày Tết tùy theo gia chủ và điều kiện gia đình mà chuẩn bị để cúng tổ tiên. Các ngày này mâm cỗ không bắt buộc phải đầy đủ như ngày mùng 1. Thông thường chỉ cần cúng bánh chưng, giò và các loại bánh mứt, kẹo.

Ngoài ra, trên bàn thờ, ngọn đèn thờ (đăng hay nến) đỏ lửa liên tục trong 3 ngày Tết cùng với hương hoa thơm ngát sẽ tạo không khí Tết thêm đầm ấm, sum vầy...

Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của miền Trung

Mâm cỗ miền Trung thường đơn giản hơn so với miền Bắc. Ảnh minh họa.

Mâm cỗ miền Trung thường đơn giản hơn so với miền Bắc nhưng cũng đủ đầy các món từ khô đến nước, thường bao gồm nem lụi, bò nướng gà quay, lợn quay, thịt nạc rim và không thể thiếu bánh chưng.

Mâm cơm cúng ngày đầu năm luôn có một số món đặc trưng của miền Trung như món cuốn, bánh tráng, rau cuốn sống, măng trộn, thịt gà trộn rau răm…

Ngoài ra còn có các món tráng miệng như bánh ngũ sắc, bánh phục linh, bánh sen tán, bánh in bột nếp và các loại bánh đậu xanh.

Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của miền Nam

Mâm cỗ miền Nam không quá chú trọng sự cầu kỳ như miền Bắc. Món ăn rất phong phú và không quá gò bó theo một chuẩn nhất định, thường có chả giò chiên, lạp xưởng tươi, gỏi gà luộc xé phay, củ kiệu. Đặc biệt, mâm cỗ cúng sáng mùng 1 Tết phải có bánh tét. Ngày nay có nhiều phiên bản bánh tét như bánh tét nếp cẩm, bánh tét ngọt, hoặc bánh tét dừa, nhân có thể là thịt hoặc trứng vịt...

Hai món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ miền Nam đó chính là thịt kho trứng và canh khổ qua, với mong muốn một năm tốt đẹp, sung túc.

Mâm cỗ chay cúng mùng 1 Tết

Đối với Phật tử, thay vì bày biện cỗ mặn, họ sẽ bày biện cỗ chay. Ảnh minh họa.

Quan niệm của Phật tử là ngày đầu năm không nên sát sinh. Do đó thay vì chuẩn bị mâm cỗ mặn, họ sẽ chuẩn bị mâm cỗ chay.

Các món ăn thường có trong mâm cỗ chay gồm:

- Rau củ xào chay, chẳng hạn như cà rốt, bắp non, nấm, cải thảo...

- Đậu hũ: Một món ăn cực kì quen thuộc với những ai ăn chay. Đậu hũ có thể được biến tấu với cách chiên xù, đậu hũ xào nấm, đậu phụ tứ xuyên...

- Canh nấm chay: Trong mâm cúng hay mâm cơm, dù mâm chay hay mâm mặn thì cũng đều phải có một bát canh.

- Món xôi: Xuất hiện ở cả mâm cỗ mặn và chay, xôi luôn có mặt trên mâm cúng ngày Tết, có thể là xôi đậu xanh, xôi gấc, xôi lá dứa...