"Ma trận" tuyển sinh 2025: Thí sinh 29 điểm khóc ròng nhìn bạn 27 điểm đỗ đại học top nhờ "vé vàng" IELTS

Theo quy chế của Bộ GD&ĐT, các trường đại học được phép cộng điểm khuyến khích cho thí sinh nhưng tổng điểm cộng thêm không được vượt quá 10% tổng điểm tối đa của thang điểm xét tuyển, tức không quá 3 trên thang 30 điểm.

Tuy nhiên, việc áp dụng chính sách này, đặc biệt là với các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, đã tạo ra những cuộc tranh luận sôi nổi và nhiều nghịch lý trong mùa tuyển sinh năm nay.

Điểm chuẩn "chạm nóc"

Ngay từ đầu mùa tuyển sinh, dư luận đã xôn xao trước việc nhiều trường đại học cộng điểm ưu tiên cho thí sinh có chứng chỉ IELTS. Đơn cử như Đại học Văn hóa Hà Nội cộng tới 3 điểm cho thí sinh có IELTS 4.0. Hàng chục trường khác cũng áp dụng chính sách tương tự với các mức điểm khác nhau, khiến số lượng thí sinh sử dụng chứng chỉ IELTS để xét tuyển tăng vọt.

Tại Trường Đại học Kinh tế - Luật, có 8.849 thí sinh nộp chứng chỉ IELTS hợp lệ, tăng đột biến 3,7 lần so với năm ngoái. Các thí sinh này được cộng từ 0,5 đến 1,5 điểm hoặc quy đổi thành 8-10 điểm môn Tiếng Anh.

Bên cạnh việc cộng điểm, nhiều trường còn quy đổi thẳng chứng chỉ ra điểm môn ngoại ngữ. Mức IELTS 6.0 trở lên thường được quy đổi thành 10 điểm, một lợi thế cực lớn trong bối cảnh đề thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh năm nay được đánh giá là rất khó. Hệ quả trực tiếp là điểm chuẩn nhiều ngành bị đẩy lên mức kỷ lục.

Thông tin trên báo VietNamnet, cả nước có 6 ngành học đạt điểm chuẩn tuyệt đối 30/30, bao gồm Sư phạm tiếng Anh, Sư phạm tiếng Trung ở các trường thuộc Đại học Huế và Đại học Quốc gia Hà Nội, ngành Quan hệ quốc tế của Học viện Khoa học quân sự và ngành Y khoa của Học viện Quân y. Nhiều ngành khác cũng tiệm cận mức này như Trí tuệ nhân tạo của Trường Đại học Công nghệ Thông tin (29,6 điểm).

Thực tế này tạo ra một nghịch lý lớn, trong khi cả nước chỉ có 9 thí sinh đạt 30 điểm tuyệt đối từ 3 môn thi tốt nghiệp, thì số lượng thí sinh trúng tuyển với điểm xét tuyển 30 lại cao hơn rất nhiều nhờ điểm cộng.

Tại Trường Đại học Y Dược TP.HCM, trong 7 thí sinh trúng tuyển ngành Y khoa với điểm xét tuyển 30, chỉ có 1 em đạt điểm thi tuyệt đối, 6 em còn lại đều có điểm cộng. Tương tự, Trường Đại học Công nghệ Hà Nội có hơn 190 thí sinh đạt 30/30 sau khi tính điểm cộng.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, phân tích rằng chính sách này đang tạo ra sự bất công rõ rệt, đặc biệt với học sinh nông thôn, vùng sâu vùng xa.

VietNamnet dẫn lời ông Dũng chỉ ra nghịch lý một học sinh đạt 29 điểm thi THPT có thể trượt, trong khi một em khác đạt 27 điểm lại đỗ nhờ điểm cộng từ chứng chỉ. Khoảng cách về điều kiện học tập giữa thành thị và nông thôn là rất lớn. Học sinh ở các vùng khó khăn thiếu giáo viên giỏi, thiếu trung tâm luyện thi và không đủ điều kiện kinh tế để theo học và thi IELTS (chi phí lên đến hàng chục triệu đồng).

Dù đã có điểm ưu tiên khu vực, mức cộng 0,25-0,75 là quá nhỏ so với 3 điểm từ chứng chỉ. "Đây là cuộc đua không công bằng, nơi chứng chỉ trở thành 'vé vàng' thay vì phản ánh năng lực thực sự", ông Dũng nhận định và đề nghị Bộ GD&ĐT nên siết chặt quy định, chỉ cộng tối đa 1-2 điểm và hỗ trợ thêm cho học sinh ở khu vực khó khăn.

Điểm trúng tuyển không còn là thước đo duy nhất

Trước những tranh luận về điểm chuẩn, đại diện các trường đại học đã lên tiếng lý giải về phương thức xét tuyển của mình. Tờ Kinh tế & Đô thị dẫn lời đại diện Trường Đại học Ngoại thương cho biết, nhà trường xây dựng phương thức tuyển sinh nhằm đảm bảo chất lượng đầu vào và phù hợp với yêu cầu của từng chương trình đào tạo.

Trường phân tách rõ hai nhóm, chương trình tiêu chuẩn dạy bằng tiếng Việt xét điểm 3 môn thi THPT, và nhóm chương trình chất lượng cao dạy bằng tiếng Anh xét điểm 2 môn thi và điểm quy đổi từ chứng chỉ ngoại ngữ.

Đại diện trường nhấn mạnh, bảng quy đổi IELTS của trường ở mức thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung (IELTS 6.5 chỉ tương đương 8,5 điểm, IELTS 8.0 trở lên mới được 10 điểm). Quan trọng hơn, trường không cộng điểm khuyến khích cho thí sinh có IELTS như nhiều nơi khác, mà chỉ xem đây là tiêu chí đầu vào cho các chương trình học bằng ngoại ngữ.

Thực tế, do đề thi THPT năm nay khó, điểm chuẩn các tổ hợp như A01, D01 của trường phần lớn đã giảm so với năm 2024, cho thấy sự công bằng và cơ hội vẫn dành cho thí sinh xét bằng điểm thi. "Việc so sánh cơ học điểm trúng tuyển giữa các trường để đưa ra nhận định về chất lượng đầu vào là không chính xác và khập khiễng", vị đại diện này khẳng định.

Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, cho hay điểm chuẩn năm nay được xác định theo "điểm xét tuyển" chứ không phải "điểm thi" thuần túy. Điểm xét tuyển là một công thức phức tạp do các trường tự chủ quy định, bao gồm điểm thi, điểm ưu tiên, điểm khuyến khích, điểm quy đổi chứng chỉ, thậm chí cả hệ số nhân... nên không thể dùng để đối sánh trực tiếp giữa các trường.

Hơn nữa, với sự đa dạng của các phương thức xét tuyển (thi tốt nghiệp THPT, đánh giá năng lực, SAT...), các trường phải quy đổi tất cả về một thang điểm chung (thường là thang 30). Điều này càng khiến việc so sánh điểm chuẩn trở nên vô nghĩa.

Do đó, điểm trúng tuyển không còn là thước đo duy nhất để đánh giá thương hiệu hay độ "hot" của một trường. Phụ huynh và thí sinh cần tìm hiểu kỹ cách tính điểm, công thức quy đổi của từng cơ sở đào tạo để có cái nhìn tổng quan và chính xác nhất.