Lý do EVN đề xuất xử phạt nếu lắp điện mặt trời mái nhà mà không đăng ký

Thông báo/đăng ký khi lắp điện mặt trời mái nhà là bắt buộc

Theo báo Lao động, năm 2024 - 2025, Bộ Công Thương đã tham mưu, xây dựng trình Chính phủ các nghị định nhằm hiện thực hoá chủ trương phát triển năng lượng tái tạo của Đảng, Nhà nước cũng như Luật Điện lực và các chiến lược khác. Trong đó phải kể đến nội dung điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu trong Nghị định 58/2025/NĐ-CP.

Theo Nghị định 58/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, trong đó có quy định khi người dân, doanh nghiệp lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà dù có nối lưới hoặc không thì cũng phải thông báo/đăng ký với cơ quan chức năng.

Trên thực tế, theo thống kê của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), từ sau năm 2000 đến nay, đã có khoảng 1.300 MWp điện mặt trời mái nhà được lắp đặt nhưng không bán điện cho EVN, trong đó đa số các hộ dân không thông báo/đăng ký với cơ quan chức năng. Điều này dẫn đến khó khăn trong công tác dự báo, quản lý, vận hành an toàn hệ thống điện quốc gia và nhiều mục tiêu phát triển ngành điện bền vững.

Để khắc phục những tồn tại trên, tránh những hệ lụy liên quan đến cháy nổ và các yếu tố kỹ thuật gây rủi ro cho hệ thống điện, mới đây EVN đã đề xuất cần có chế tài xử phạt vi phạm hành chính cho việc không thông báo/đăng ký khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu.

Vì sao phải đăng ký khi lắp điện mặt trời mái nhà?

Tại tọa đàm "Vì sao phải đăng ký khi lắp điện mặt trời mái nhà?" do báo Công Thương tổ chức sáng 18/9, ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết số liệu về điện mặt trời mái nhà là nguồn thông tin đầu vào để Công ty vận hành Hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) lập kế hoạch vận hành dài hạn, ngắn hạn. Đồng thời, ông cho rằng với EVN, đó cũng là cơ sở để chuẩn bị hạ tầng, từ lưới truyền tải cho tới các trạm phân phối, nhằm đảm bảo cung cấp điện cho người dân.

Theo báo Dân Trí, Trưởng ban Kinh doanh EVN khẳng định việc thông báo/đăng ký khi lắp điện mặt trời mái nhà là bắt buộc. Thứ nhất do đã được quy định trong Nghị định 58/2025, bên cạnh đó để xác định quy mô điện mặt trời mái nhà phục vụ quản lý, vận hành và chuẩn bị phương thức, chuẩn bị nguồn cung.

Thời gian qua ghi nhận nhiều doanh nghiệp và người dân phản ánh gặp vướng mắc khi lắp điện mặt trời mái nhà để tự dùng. Nguyên nhân là một số đơn vị trong hơn 734 đơn vị bán lẻ điện, nhất là trong khu công nghiệp, không thuộc EVN nên đôi khi gây khó khăn cho chủ đầu tư muốn xây dựng, lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà để tự sản, tự tiêu.

Theo Trưởng ban Kinh doanh EVN, Nghị định 58/2025 đã nhấn mạnh việc tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp phát triển điện mặt trời mái nhà. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn những hành vi cản trở, gây khó khăn cho hệ thống tự sản, tự tiêu. Vì vậy, EVN kiến nghị cần có cơ chế buộc các đơn vị bán điện không được ngăn cản việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà.

Đại diện EVN nhấn mạnh công cụ khai báo hiện nay đã đơn giản, chỉ yêu cầu cung cấp thông tin về hệ thống và công suất lắp đặt, hoàn toàn không phải thủ tục hành chính phức tạp.

Theo ông Dũng, số lượng cung cấp thông tin lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng hiện nay còn rất hạn chế, khiến cơ quan chuyên ngành như NSMO hay Viện Năng lượng thiếu dữ liệu để tính toán. Do đó, việc người dân, doanh nghiệp hợp tác, cung cấp số liệu đầy đủ là cần thiết. Đó chính là lý do EVN phải đưa ra đề xuất xử phạt như vậy.

Ông Trần Hoài Trang, Phó cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương), cũng khẳng định việc gửi thông báo hoặc đăng ký lắp điện mặt trời mái nhà nhằm thực hiện đúng quy định của pháp luật về phát triển loại hình nguồn điện mặt trời mái nhà (về đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy và quy định pháp luật liên quan khác).

Việc thông báo, đăng ký đảm bảo cơ quan quản lý nhà nước thực hiện tốt việc quản lý, đưa ra chính sách phù hợp với thực tiễn phát triển; giúp đơn vị điện lực quản lý, điều hành hệ thống điện an toàn, hiệu quả.

Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, EVN đã mở nhiều kênh thuận tiện để người dân, doanh nghiệp đăng ký, từ cổng thông tin điện tử, ứng dụng di động đến các điểm giao dịch trực tiếp. Tuy nhiên, để mọi người hiểu đúng và đầy đủ về chủ trương này, cần đẩy mạnh tuyên truyền để ai cũng thấy rõ: việc đăng ký không chỉ là một thủ tục hành chính, mà còn là trách nhiệm chung nhằm bảo đảm hệ thống điện quốc gia vận hành an toàn, ổn định và bền vững. Sự hợp tác của người dân và doanh nghiệp vì thế càng trở nên hết sức quan trọng, theo báo Tiền Phong