Lễ dâng hương tưởng niệm Đức Thánh Tản Viên Sơn – Hoạt động mang đậm nét văn hóa tín ngưỡng tâm linh trên núi Ba Vì

Huyện Ba Vì được biết đến là một địa bàn giàu bản sắc văn hóa truyền thống. Nhất là việc sở hữu gần 400 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có cụm di tích đến thờ Tam vị Tản Viên Sơn Thánh tọa lạc trên núi Ba Vì huyền thoại.

Núi Ba Vì, còn gọi là Núi Tản Viên, trong cuốn Dư địa chí của Nguyễn Trãi có nhắc đến là núi Tổ của đất Việt bởi ngọn núi này gắn liền với huyền thoại về Đức Thánh Tản Viên Sơn - Vị thần đứng đầu trong “Tứ bất tử” của thần điện Việt (Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy tinh). Nơi đây, có ba ngôi đền thờ Đức Thánh là đền Thượng, đền Trung, đền Hạ có niên đại khởi dựng từ rất lâu đời.

Từ xa xưa, hàng năm nhân dân các làng xã quanh khu vực chân núi tổ chức khai hội đầu năm và tưởng niệm ngày hóa của Đức Ngài vào cuối năm. Bên cạnh đó, tín ngưỡng thờ Đức Thánh Tản Viên Sơn không chỉ thực hiện ở ba ngôi đền trên núi Ba Vì mà còn bao trùm một vùng không gian văn hóa rộng lớn khu vực Đồng bằng Bắc bộ, trong đó đậm đặc nhất là vùng Xứ Đoài (mà vùng lõi là huyện Ba Vì). Với mật độ đậm đặc di tích và lễ hội đã được biết đến đã khẳng định công trạng to lớn của Ngài đối với nhân dân, đất nước. Ngài không chỉ là Vị Thành hoàng bảo trợ cho làng xã mà còn được nhân dân suy tôn là Đệ Nhất Phúc Thần, Thượng đẳng tối linh thần và là vị Anh hùng dân tộc, anh hùng khai điền trị thủy, anh hùng khai sáng văn hoá của dân tộc ta từ thủa dựng nước. Với giá trị di sản văn hóa to lớn đó, ngày 30/1/2018, Tục thờ Tản Viên Sơn Thánh đã được Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 266/QĐ-BVHTTDL. Theo truyền thuyết của nhân dân địa phương, hàng năm vào ngày mùng 6 tháng 11 âm lịch, nhân dân trong vùng tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm ngày hóa của Đức Thánh Tản Viên Sơn để ghi nhớ công lao, ân đức của Ngài đồng thời nhằm giáo dục lòng yêu nước, đạo lý uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Tiếp nối truyền thống quý báu đó, Huyện Ba Vì đã thống nhất chỉ đạo sẽ duy trì hàng năm, Lễ dâng hương tưởng niệm ngày hóa của Đức Thánh Tản Viên Sơn tại di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Thượng. Và năm nay 2020, huyện Ba Vì sẽ tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm ngày hóa Đức Thánh Tản Viên Sơn vào chính ngày 06 tháng 11 năm Canh Tý (tức ngày 19 tháng 12 năm 2020) theo tương truyền nhân dân đã duy trì từ lâu với đầy đủ nét bản sắc của lễ hội truyền thống và tín ngưỡng thờ phụng. Được biết, từ năm 2019, các nghi lễ cúng, rước, tấu sớ, dâng chúc văn đã được khôi phục đầy đủ càng làm tăng thêm vẻ trang nghiêm, linh thiêng cho một vùng không gian non cao núi thẳm.

​Trong độ cao trên 1.200 mét, núi Ba Vì mờ ảo trong cái giá lạnh của mùa đông  khói hương quện với mây trời, sương núi càng tạo cho khung cảnh nơi này sự linh thiêng huyền ảo! Du khách sẽ được hòa mình vào không gian linh thiêng của đất trời với lòng thành kính, nhất tâm ân bái.

VÂN ANH