Khối tài sản 40 tỷ USD gây tranh cãi của quốc vương Thái Lan

Cục Tài sản Hoàng gia Thái Lan đã chuyển toàn bộ tài sản trị giá hàng chục tỷ USD được năm giữ trong suốt hơn 80 năm cho quốc vương Maha Vajiralongkorn.

Ngày 16/6/2018, Cục Tài sản Hoàng gia Thái Lan (CPB) đưa ra thông cáo đột xuất trên trang web rằng đã chuyển toàn bộ danh mục đầu tư, tài sản hoàng gia trị giá hàng chục tỷ USD được nắm giữ trong hơn 80 năm đại diện cho chế độ quân chủ và quốc gia, vào tay của quốc vương Maha Vajiralongkorn.

CPB cho biết: “Tất cả tài sản đều phải được chuyển nhượng về quyền sở hữu của quốc vương để có thể được điều hành và quản lý theo quyết định của quốc vương”. Họ nói thêm rằng tài sản "bây giờ sẽ được giữ dưới danh nghĩa của quốc vương" và phải chịu thuế.

Danh mục tài sản của hoàng gia Thái Lan ước tính trị giá hơn 40 tỷ USD. Ngoài các bất động sản đắc địa ở trung tâm thành phố Bangkok, CPB sở hữu cổ phần lớn trong công ty công nghiệp lớn nhất vương quốc, Tập đoàn Xi măng Siam và một trong những nguồn cho vay lớn nhất, Ngân hàng Thương mại Siam. Việc chuyển giao quyền sở hữu từ CPB sang quyền kiểm soát cá nhân của quốc vương đã cho thấy rằng ông Maha Vajiralongkorn là một trong những quốc vương giàu nhất thế giới.

Do bình luận về hoàng gia Thái Lan bị kiểm soát nghiêm ngặt, với những người phát ngôn tiêu cực về nhà vua có nguy cơ đối diện án 15 năm tù vì tội khi quân, quá trình chuyển giao quyền sở hữu tài sản hoàng gia khi đó gần như không được dư luận nước này nhắc tới.

Tuy nhiên, hai năm sau, giữa làn sóng phản đối trên toàn quốc, người Thái đang phá vỡ sự im lặng trước sự giàu có của vị vua 68 tuổi và ngân sách công hào phóng mà các tổ chức hoàng gia được hưởng. Sinh viên biểu tình đang hỏi tại sao công quỹ lại được giao cho một vị vua dành nhiều thời gian ở Đức hơn ở Thái Lan, vấn đề mà hầu hết các phương tiện truyền thông Thái Lan tránh đề cập.

Trong một bản tuyên ngôn 10 điểm yêu cầu cải cách chế độ quân chủ kêu gọi cắt giảm ngân sách hoàng gia "để phù hợp với tình hình kinh tế của đất nước", dấu hiệu cho thấy đại dịch COVID-19 cũng như chấm dứt các dự án từ thiện của hoàng gia, vốn nhận tiền đóng thuế, và sự tách biệt của cải cá nhân của nhà vua với tài sản vương miện.

“Đó là vấn đề lớn nhất ở Thái Lan. Thể chế hoàng gia có thể can thiệp vào chính trị vì họ có đủ tiền", một sinh viên tên Parit Chiwarak kêu gọi tẩy chay Ngân hàng Thương mại Siam (SCB) do mối liên hệ với tài sản hoàng gia.

Ngân hàng trung ương của Thái Lan đã nhanh chóng cho biết trong ngày hôm sau rằng, họ đã nhận thấy không có sự gia tăng nào trong số tiền rút từ SCB. Ở một quốc gia không có cuộc thăm dò dư luận đáng tin cậy, không thể đánh giá mức độ ủng hộ đối với lời kêu gọi giám sát tiền bạc và tài chính của sinh viên, nhưng có thể nói rằng chế độ quân chủ và hiện trạng chính trị được hỗ trợ đáng kể.

Anon Nampa, một nhà lãnh đạo cấp cao của cuộc biểu tình, gọi ngân sách hoàng gia là "quá mức" và nói rằng nó đã "tăng lên một cách không cần thiết". Sự tập trung vào sự giàu có của nhà vua diễn ra khi các nhà chức trách Thái Lan, những người đã quản lý để hạn chế COVID-19 với chỉ hơn 3.600 trường hợp được báo cáo, hiện đang đối mặt với tình trạng suy thoái kinh tế, khiến hàng triệu người thất nghiệp và làm tổn hại một nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào du lịch và xuất khẩu.

Năm 2017, năm luật về tài sản vương miện được thông qua, nhà vua đã kết hợp văn phòng gia đình hoàng gia cũ với hội đồng cơ mật và cơ quan an toàn cá nhân của hoàng gia để tạo ra một Văn phòng Hoàng gia duy nhất. Năm ngoái, ông đã ban hành một sắc lệnh chuyển giao hai trung đoàn lục quân cho Văn phòng Hoàng gia, đặt chúng dưới sự kiểm soát trực tiếp của ông.

Cho đến năm nay, người dân Thái Lan, ngay cả những người phản đối chính phủ Prayuth đã tránh chỉ trích vai trò của nhà vua đối với hiện trạng của Thái Lan. Nhưng gần như các cuộc biểu tình hàng ngày nổ ra trên khắp Thái Lan vào tháng 8, các nghị sĩ của Move Forward đã sử dụng quyền lực của họ trong ủy ban ngân sách của hạ viện Thái Lan để truy vấn chi tiêu của hoàng gia.

Bích Thảo (Theo Financial Times)