Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ tác động như thế nào đến cuộc nội chiến Syria?

Cuộc họp ngày 16/7 vừa qua giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng nhiệm Nga Vladimir Putin ở Phần Lan có thể tác động đến tình hình xung đột ở Syria.

Đối với các nhà phân tích, hội nghị thượng đỉnh là một cơ hội quan trọng để Nga và Mỹ thúc đẩy một thỏa thuận chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài hơn 7 năm qua ở Syria. Từ đầu năm 2018 đến nay, ông Trump nhiều lần nhắc đến việc nhanh chóng rút quân khỏi Syria, tuy nhiên, dường như ông chưa đạt được thỏa thuận với ông Putin trong cuộc họp vừa rồi.

Tại cuộc họp báo chung sau hội nghị thượng đỉnh, vấn đề Syria gần như không được đề cập đến, nhưng điều này không có nghĩa là nó không được thảo luận trong cuộc họp trực tiếp. Rất có thể, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã sử dụng hội nghị thượng đỉnh Helsinki như một cơ hội để thúc đẩy quan điểm của ông về nhu cầu "bình thường hóa" ở Syria.

Ông Putin cố ý nhấn mạnh rằng những người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và Lebanon nên được khuyến khích trở về nhà – động thái mà theo ông cũng là vì lợi ích của châu Âu. Ông cũng đề xuất sử dụng máy bay Nga để cung cấp viện trợ nhân đạo quốc tế cho những người có nhu cầu ở Syria. Quan trọng nhất, ông bày tỏ niềm tin rằng cuộc chiến đã kết thúc, trong khi về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump không phản đối.

Mặt khác, ông Trump đã ca ngợi sự hợp tác quân sự giữa Nga và Mỹ tại Syria, nói rằng, "quân đội của chúng tôi đã hợp tác tốt hơn so với các nhà lãnh đạo chính trị".  Tuyên bố của ông Trump phần nào phản ánh chiến lược của Moscow. Tổng thống Nga hiểu rằng việc liên lạc thường xuyên với các nhà ngoại giao Mỹ không nhất định tạo ra những kết quả mong muốn cho chiến tranh Syria. Đây là lý do tại sao ông đã lựa chọn tránh các kênh ngoại giao truyền thống.

Ngoài các liên lạc trực tiếp giữa những chỉ huy quân đội Nga và Mỹ tại Syria, ông Putin cũng nhấn mạnh vào việc cần thiết phải tổ chức các cuộc họp thường xuyên với ông Trump.

Trong thực tế, tại cuộc họp báo, ông Trump đã làm chính xác những gì Nga mong muốn: Ông trình bày việc tiếp quản Deraa trong khuôn khổ lợi ích an ninh của Israel. "Tổng thống Putin cũng đang giúp Israel. Và cả 2 chúng tôi đã thảo luận với Thủ tướng Israel Bibi Netanyahu, biết được rằng họ chỉ muốn làm những điều nhất định liên quan đến Syria trong khi đảm bảo sự an toàn của Israel". An ninh của Israel đã được đưa vào chiến lược của Nga đối với khu vực phía Tây Nam, đó là lý do tại sao vai trò của Iran trong cuộc chiến Syria đã phần nào được giảm bớt.

Tổng thống Mỹ cũng chỉ đề cập đến Iran một lần trong cuộc họp báo. Điều này là một thành tựu quan trọng đối với ông Putin vì tất cả các vấn đề liên quan đến vai trò của Iran, Israel tại Syria được cho là chủ đề chính của các cuộc đàm phán với ông Trump.

Về phía Nga, họ không muốn thảo luận sâu với Mỹ về lực lượng Iran tại Syria vì Tehran cũng là một đồng minh thân cận của chính phủ Tổng thống Basha al-Assad. Trong vài tháng gần đây, sự hợp tác Nga-Israel, mặc dù còn hạn chế, đã cho phép Tel Aviv phần nào yên tâm rằng họ vẫn duy trì được lợi ích ở Syria.

Bình luận về cuộc họp giữa 2 vị Tổng thống, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng để cải thiện quan hệ giữa 2 nước, "quả bóng đang ở trong tay Nga". Ngoài ra, Mỹ cũng kêu gọi Nga có những bước đi mang tính xây dựng hơn ở Syria.