Hiện tượng “ảo ảnh đỏ” liệu có lặp lại trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024?

Điều gì xảy ra trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020?

Theo CNN, “ảo ảnh đỏ” hay còn gọi “chuyển dịch xanh” là hiện tượng mà lợi thế rõ ràng của đảng Cộng hòa ngay sau khi các cuộc thăm dò kết thúc vào đêm bầu cử bị xóa bỏ bởi việc kiểm phiếu bầu qua thư vào cuối buổi tối hoặc trong những ngày sau Ngày Bầu cử.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump từng để cập đến hiện tượng “ảo ảnh đỏ” để chứng minh cho cáo buộc của ông về gian lận bầu cử. Trên thực tế, hiện tượng này là do sự gia tăng của hình thức bỏ phiếu qua thư, cũng như các quy tắc đặc biệt về thời điểm có thể kiểm đếm những lá phiếu đó.

Khi hầu hết người Mỹ đi ngủ vào đêm Ngày Bầu cử 3/11/2020, vẫn chưa rõ ông Trump hay ứng viên đảng Dân chủ khi đó là đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden đắc cử. Thời điểm đó còn quá sớm để có thể đưa ra kết quả tại các bang quan trọng gồm Arizona, North Carolina, Nevada, Wisconsin, Michigan, Maine, Georgia và Pennsylvania.

Những ngày tiếp theo là khoảng thời gian kịch tính theo dõi việc kiểm phiếu ở các bang này. Kết quả kiểm phiếu liên tục không cho thấy ông Biden dẫn trước ở bang Georgia cho đến tận sáng sớm 6/11/2020, khi các lô phiếu nhỏ được kiểm đếm, ảnh hưởng tới toàn cuộc.

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Theo một phân tích của các nhà nghiên cứu ở Viện Công nghệ Massachusetts, về trung bình thì các quận mà ông Biden giành chiến thắng kiểm phiếu chậm hơn so với các quận mà ông Trump giành chiến thắng.

California là một trong số các bang có tốc độ kiểm phiếu chậm nhất. Bang này có nhiều người theo đảng Dân chủ và mọi cử tri đã đăng ký đều được gửi một lá phiếu qua thư. Điều đó có nghĩa, sự chuyển dịch xanh trong phiếu bầu phổ thông vẫn có thể xảy ra nhiều ngày sau thời điểm tổng tuyển cử.

Quan trọng hơn, các hãng tin có thể dự báo người chiến thắng khi kết quả đã được thể hiện rõ qua khảo sát ở điểm bỏ phiếu và kết quả kiểm phiếu được cập nhật, tuy nhiên cuộc đua vào Nhà Trắng phải một thời gian sau mới chính thức ngã ngũ.

Thời hạn chứng nhận kết quả khác nhau tùy theo từng bang nhưng tất cả các bang đều đưa ra hạn chót đến ngày 11/12 để hoàn tất việc kiểm phiếu lại (nếu cần) và giải quyết các tranh chấp xung quanh kết quả bầu cử tổng thống.

Trước đó, năm 2016 cũng diễn ra một sự chuyển dịch xanh nhưng không mang tính quyết định.

Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 liệu có xuất hiện “ảo ảnh đỏ”?

Theo giới quan sát, có một số dấu hiệu cho thấy mọi thứ có thể diễn ra nhanh hơn ở một số bang quan trọng. Tại Georgia, luật bầu cử mới khiến nhiều người bỏ phiếu sớm trực tiếp thay vì bỏ phiếu qua thư và điều này có thể đẩy nhanh quá trình kiểm phiếu qua thư. Trong khi đó, bang North Carolina không chấp nhận phiếu bầu qua thư nếu chúng được gửi đến sau Ngày Bầu cử.

Tham gia chương trình Face The Nation của đài CBS, Tổng thư ký bang Georgia Brad Raffensperger (đảng viên đảng Cộng hòa) cho hay ông hy vọng phần lớn phiếu bầu sẽ được xử lý và kiểm đếm trong vài giờ sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa.

“Tất cả các phiếu bầu sớm đều phải cho kết quả trước 20h. Tức là 70% hoặc thậm chí có thể là 75% số phiếu bầu sẽ được kiểm đếm và báo cáo muộn nhất là vào 20h đêm bầu cử”, ông Brad Raffensperger nói. Tuy nhiên, nếu cuộc đua ở bang Georgia năm nay sít sao như hồi năm 2020 thì kết quả vẫn có thể chưa rõ ràng.

Khi được hỏi liệu có thể mất đến 1 tuần để xác định người chiến thắng ở bang Georgia hay không, ông Raffensperger khẳng định: “Hoàn toàn không. Những gì chúng ta chờ đợi sẽ là các phiếu bầu từ nước ngoài chậm nhất là vào thứ Sáu (8/11), đó sẽ là những con số cuối cùng. Chúng ta sẽ xem liệu con số này có tác động đến tổng số phiếu bầu hay không”.

Một số bang ở Mỹ đã mở cửa các điểm bỏ phiếu sớm. Ảnh minh họa: Reuters

Các bang khác như Pennsylvania và Wisconsin không cho phép các quan chức bầu cử xử lý bất cứ lá phiếu nào trước Ngày Bầu cử. Dù vậy, việc kiểm phiếu ở các bang này cũng có thể diễn ra nhanh hơn, khi họ có nhiều kinh nghiệm ngơn và ít phiếu bầu cần kiểm đếm hơn so với cuộc bầu cử năm 2020 trong lúc dịch COVID-19 xảy ra.

Tại Michigan – một bang quan trọng nơi việc kiểm đếm phiếu bầu của thể diễn ra trước Ngày bầu cử, Tổng thư ký bang Jocelyn Benson (đảng viên đảng Dân chủ) cũng nhận được câu hỏi về thời gian kiểm phiếu.

Bà Benson chia sẻ rằng, bà hy vọng có thể biết được kết quả vào cuối ngày 6/11, tức 1 ngày sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. “Chúng tôi sẽ luôn ưu tiên tính chính xác và bảo mật hơn là hiệu quả”, Tổng thư ký bang Michigan nói.

Nếu khoảng cách giữa các ứng cử viên quá sít sao thì vẫn có thể phải mất nhiều ngày để tìm ra người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ông Al Schmidt - đảng viên đảng Cộng hòa, quan chức bầu cử hàng đầu ở bang Pennsylvania, gần đây nói rằng mọi người cần tin tưởng vào cơ quan chức năng trong khoảng thời gian sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa.

“Hồi năm 2020, chúng tôi đã thấy khoảng thời gian giữa lúc các điểm bỏ phiếu đóng cửa lúc 20h Ngày Bầu cử và cuộc đua được gọi là giai đoạn dễ bị tổn thương khi các thế lực tìm cách làm suy yếu niềm tin vào kết quả”, ông Al Schmidt chia sẻ. Đồng thời, ông cho hay sau khi tất cả các phiếu bầu được kiểm đếm, kết quả ở bang Pennsylvania không quá sít sao.

Trước đó, vào năm 2000, sự chênh lệch rất nhỏ trong bầu cử ở bang Florida cùng với một hệ thống đục lỗ phiếu gặp lỗi khiến một số lá phiếu bị “đục lỗ không đúng” dẫn đến tranh luận. Phải mất đến 36 ngày thì mới có kết quả chính thức, khi Tòa án tối cao tạm dừng việc kiểm phiếu lại một phần ở Floria và về cơ bản trao chiến thắng cho ứng viên đảng Cộng hòa là ông George W. Bush.

Cho tới thời điểm hiện tại, không ai biết ứng cử viên nào sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024. Đồng thời, không ai dám chắc hiện tượng “ảo ảnh đỏ” có xảy ra hay không và việc xác định ứng cử viên chiến thắng sẽ kéo dài bao lâu.