H?i ?c c?a chuy�n gia Li�n X� trong chi?n th?ng c?a t�n l?a Vi?t Nam

Gi?i ph�ng Tr??ng Sa m�a Xu�n n?m 1975 Trong chi?n th?ng chung gi?i ph�ng ho�n to�n Mi?n Nam, th?ng nh?t ??t n??c, kh�ng th? kh�ng k? ??n nh?ng tr?n ?�nh oanh li?t h? g?c m�y bay M? c?a b? ??i t�n l?a Vi?t Nam.

Trong chi?n c�ng hi?n h�ch n�y c� ph?n ?�ng g�p l?n c?a c�c chuy�n gia X� Vi?t, nh?ng ng??i lu�n k? vai, s�t c�nh v?i b? ??i t�n l?a c?a ta kh�ng ch? b?o v? h?u ph??ng mi?n B?c m� c�n khi?n qu�n th� khi?p s?.

Tham gia tr?n ??u h? g?c m�y bay M? c?a b? ??i t�n l?a Vi?t Nam c� thi?u t� Todorashko Valentin Ivanovich. �ng sinh ng�y 7/10/1936 t?i t?nh Odessa, Ukraina, nay s?ng t?i th�nh ph? Yekaterinburg v�ng Urals. �ng thu?c nh�m chuy�n gia t�n l?a Li�n X� ??u ti�n ??n Vi?t Nam t? 16/4/1965 ??n th�ng 5/1966, trong vai tr� k? thu?t vi�n ph�t v� tuy?n c?a t? h?p t�n l?a ph�ng kh�ng S-75 Dvina.

Theo �ng Todorashko, c�c chuy�n gia Li�n X� b?t ??u hu?n luy?n cho b? ??i t�n l?a Vi?t Nam t? ng�y 1/5/1965. Trong v�ng 3 th�ng, h?c vi�n ph?i "ti�u h�a" ch??ng tr�nh th�ng th??ng h?c 6 th�ng. C�c chuy�n gia X� Vi?t ph?i s?ng v� hu?n luy?n b? ??i Vi?t Nam trong nh?ng ?i?u ki?n b?n th�n h? c?ng ch?a t?ng tr?i qua. ?? ?m cao, nhi?t ?? l�n t?i 35 - 45OC, ngo�i ra c�n ?? th? b?nh. Nhi?u th�ng kh�ng nh?n ???c th? nh� v� h?i �m c?ng v?y. Tuy nhi�n, h? v?n ??ng v?ng v?i th?i gian hu?n luy?n 12 ti?ng m?i ng�y.

Trong 2 ti?u ?o�n 63 v� 64, Trung ?o�n t�n l?a ph�ng kh�ng 236 Qu�n ??i Nh�n d�n Vi?t Nam, �ng Todorashko thu?c th�nh ph?n ti?u ?o�n 63, ti?u ?o�n tr??ng l� trung t� B.Mozhaev. Ti?u ?o�n tr??ng ti?u ?o�n 64 l� trung t� F. Ilinykh.

T�nh h�nh khi ?� r?t c?ng th?ng. Ti?u ?o�n �ng ph?i khai h?a b?n m�y bay v�o cu?i ng�y, ?? k?p di chuy?n b� m?t tr�nh b? m�y bay M? quay l?i t?n c�ng. Trong v?nh B?c B? th??ng tr?c 3 t�u s�n bay M?, m�y bay tr�n t�u c� th? bay v�o kh�ng ph?n Vi?t Nam ch? t? 5 - 10 ph�t. ???ng nhi�n c� th? ph�ng t�n l?a v�o ban ng�y ?? b?n r?i 1 - 2 m�y bay, nh?ng khi ?� nh?ng chi?c m�y bay n�m bom c�n l?i s? "san ph?ng" ti?u ?o�n t�n l?a.

Nh? l?i tr?n th?ng ??u tay c?a b? ??i t�n l?a Vi?t Nam - h?i 14 gi? 25 ph�t ng�y 24/7/1965, �ng Todorashko cho bi?t khi ?� ti?u ?o�n tri?n khai t?i S?n T�y v� ph�t hi?n m?c ti�u "l?n" l� nh�m m�y bay M? bay v�o. Tham gia ph?c k�ch tr?n n�y c� ti?u ?o�n 63 v� ti?u ?o�n 64. Th?i ?i?m t�c chi?n, nhi?t ?? trong cabin l�n t?i 60 ??, ai c?ng m? h�i ??m ?�a nh? t?m.

?i?m ??c bi?t r�t ra t? cu?c n�i chuy?n v?i �ng Todorashko, ?� l� s? quan ?i?u khi?n b?m n�t ph�ng qu? t�n l?a ??u ti�n di?t m�y bay M? l� m?t chuy�n gia Li�n X�, V. Konstantinov. �ng Todorashko c�n kh?ng ??nh b? ??i t�n l?a Vi?t Nam kh�ng th? ?n n�t khai h?a tr?n ??u v� "h? ch?a bao gi? th?y c�c kh� t�i nh? v?y". �ng cho bi?t, trong tr?n ??u n�y, c�c s? quan Vi?t Nam ng?i c?nh c�c chuy�n gia Nga ?? xem h? t�c chi?n.

Theo �ng Todorashko, t?p m�y bay M? bay v�o g?m 4 chi?c, ch�ng bay c�ch nhau ch? t? 60 - 70 m, trong khi kho?ng s�t th??ng c?a t�n l?a l� 100 m, ch�nh v� v?y khi c? ti?u ?o�n 63 v� 64 c�ng ph�ng t�n l?a, c? t?p m�y bay b? di?t g?n. �ng c?ng cho bi?t, chi?n thu?t c?a b? ??i t�n l?a khi ?� l� ph?c k�ch b?t ng?, v� chi?n thu?t n�y ?� ?em l?i hi?u qu? r?t cao, khi?n c�c phi c�ng M? khi?p s?.

Sau khi ??n v? r�t kh� t�i, chuy?n sang tr?n ??a m?i, t?i ?i?m c? v?n ng?y trang nh? th? ti?u ?o�n t�n l?a c�n ? ?�, nh? v?y, l?c l??ng cao x? Vi?t Nam ti?p t?c b?n r?i th�m 5 m�y bay n?a khi ch�ng t?n c�ng tr?n ??a "gi?" n�y.

�ng Skoriak Valery Vasilievich, Ch? t?ch H?i C?u chi?n binh Vi?t Nam v�ng Urlas, l?i c� nh?ng tr?i nghi?m kh�c v? chuy?n c�ng t�c Vi?t Nam giai ?o?n 1969 v� ??u nh?ng n?m 1970. Ti?u ?o�n t�n l?a c?a �ng ?� t�c chi?n 4 th�ng t?i khu v?c t? ph�a nam th�nh ph? Vinh ??n v? tuy?n 17, h? 6 m�y bay M?. Ti?u ?o�n th??ng xuy�n b? kh�ng k�ch, th?m ch� c? b?ng t�n l?a Shrike. �ng cho bi?t, khi ?� m?t th??ng s? Li�n X� ?� thi?t m?ng, c�n chi?n s? Vi?t Nam hy sinh kh� nhi?u b?i M? t�m v� mu?n ti�u di?t ti?u ?o�n. �ng gi?i th�ch: "M?i xentim�t ??t ??u c� m?nh bom bi". Theo �ng, nh?ng ng??i b? m�y bay M? gi?i bom ??u kh�ng th? chi?n ??u trong v�i th�ng sau khi ch?ng ki?n ??ng ??i c?a m�nh t? n?n. Nguy hi?m lu�n r�nh r?p c�c chuy�n gia qu�n s? Li�n X� ? m?i n?i, m?t s? chuy�n gia c?ng ?� ???c an t�ng. Tuy nhi�n, ch�nh Ch? t?ch H? Ch� Minh ?� y�u c?u ph?i b?o v? c�c chuy�n gia qu�n s? Li�n X� v� khi b? n�m bom, ng??i Vi?t Nam ?� d�ng th�n m�nh che ch?n cho c�c chuy�n gia X� Vi?t.

C� th? th?y, n?a th? k? ?� tr�i qua song nh?ng tr?n ?�nh, nh?ng k? ni?m v? Vi?t Nam kh�ng h? phai nh?t trong t�m tr� nh?ng ng??i c?u chi?n binh Li�n X�. H? ?� c�ng nh?ng ng??i l�nh Vi?t Nam vi?t n�n nh?ng trang s? v? vang nh?t, t?o n�n chi?n th?ng v? ??i nh?t cho m?t d�n t?c b� nh? ? ?�ng Nam �.

Theo TTXVN�