Hé lộ gia tộc hơn 100 năm điều hành "vương quốc" chocolate lớn nhất thế giới

Trải qua hơn 100 năm hoạt động, cho đến hiện tại, Mars là một trong số ít các công ty khổng lồ trên thế giới vẫn thuộc sở hữu gia đình.

Công ty tư nhân toàn cầu Mars bắt nguồn từ một hộ kinh doanh gia đình ở Tacoma, Washington, Mỹ  năm 1911. Đến năm 1929, người sáng lập Frank C. Mars đã chuyển cơ sở kinh doanh đến Chicago, bang Illinois sau khi sản phẩm chocolate thanh đầu tay Milky Way của họ thu được thành công lớn. Con trai ông, Forrest Mars Sr sau đó cũng tham gia điều hành công ty này.

Mars hiện nay có trên 75.000 nhân công, với nhiều văn phòng và nhà máy sản xuất ở 74 quốc gia trên thế giới. Có tổng cộng 29 nhãn hiệu sản phẩm mà Mars Chocolate sở hữu như M&Ms, Snickers và Twix – và 12 nhãn hiệu khác thuộc Mars Food – như Uncle Ben’s, Masterfoods và Suzi Wan – cùng 5 nhãn hàng đồ uống khác thuộc Mars Drinks – như Flavia, Klix và Dove/Galaxy.

Bởi vậy mà gia đình nhà Mars cũng là gia đình giàu thứ 3 ở nước Mỹ năm 2015, với tổng giá trị tài sản lên tới 80 tỷ USD, theo tạp chí Forbes. Con cháu trong gia đình nhà Mars cùng chia sẻ vị trí thứ 18 trong danh sách 400 người giàu có nhất năm 2015 của tạp chí Forbes với tài sản lên tới 23,4 tỷ USD.

Mars là công ty tư nhân lớn thứ 3 ở Mỹ, với tổng thu nhập trên toàn cầu trong năm 2015 đạt 33 tỷ USD. Một số sản phẩm đáng chú ý của công ty như Dove, Twix, Snickers và M&Ms có giá trị lên tới cả tỷ USD, theo tạp chí Fortune.

Được biết, Frank Mars được sinh ra tại Minnesota năm 1883. Lúc nhỏ, Frank mắc chứng bại liệt và không thể đến trường. Mẹ Frank đã dạy ông những bài học ở trường cũng như cách làm chocolate trong nhà bếp. Năm 19 tuổi, Frank lập gia đình cùng Ethel Kissack và chào đón sự ra đời của cậu con trai Forrest Mars không lâu sau đó. Nhưng chỉ sau 8 năm, cuộc hôn nhân đổ vỡ và Forrest chuyển về sống với mẹ.

Sau đó, Frank tái hôn và trùng hợp thay, vợ mới của Frank cũng tên là Ethel -Ethel Healy. Frank bắt đầu mở công ty kẹo đầu tiên của mình năm 1911 nhưng thất bại và bị chủ nợ tịch thu toàn bộ đồ đạc cá nhân. Ông tiếp tục khởi nghiệp với một công ty kẹo mới nhưng rồi phải đệ đơn xin phá sản.

Năm 1920, hai vợ chồng Frank Mars trở lại Minnesota với vỏn vẹn 400 USD trong túi và quyết tâm gây dựng lại hoạt động kinh doanh của mình một lần nữa. Mỗi ngày, Frank thức dậy lúc 3h sáng để làm kẹo còn Ethel đến chào hàng các cửa tiệm. Đến năm 1923, Frank ra mắt kẹo chocolate Milky Way sau khi thử nghiệm nhiều công thức khác nhau và sản phẩm này đã giúp doanh số công ty tăng hơn 10 lần, lên 792.900 USD vào năm đó.

Đến năm 1930, Mars đã là một trong những doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo lớn nhất ở Mỹ với doanh số 24,6 triệu USD và lãi ròng là 2,296 triệu USD. Các sản phẩm của Mars được phân phối trên nhiều bang khác nhau.

Năm 1932, Frank giao cho con trai của mình 50.000 USD và quyền sử dụng thương hiệu chocolate Milky Way tại nước ngoài rồi nói với Forrest: “Công ty này không đủ chỗ cho cả 2 chúng ta. Hãy ra nước ngoài và tự bắt đầu sự nghiệp riêng của mình”.

Forrest Mars sau đó đến London và xây dựng nhà máy đầu tiên của Mars bên ngoài nước Mỹ. Bên cạnh chocolate, Forrest bắt đầu sản xuất thêm thức ăn cho vật nuôi và tìm ra công thức chế biến gạo để bảo quản được lâu và dễ nấu hơn.

Năm 1939, Forrest Mars ký kết với công ty Hershey của Bruce Murrie một thỏa thuận đảm bảo hai bên sẽ không bị thiếu hụt cacao do chiến tranh. Sản phẩm đầu tiên ra đời sau sự hợp tác của 2 công ty được đặt tên là Mars&Murrie, chính là thương hiệu chocolate M&M’s nổi tiếng ngày nay.

Sau khi Frank Mars qua đời năm 1934, Mars đã được điều hành bởi nhiều thành viên khác nhau trong gia đình, bao gồm Ethel Healy - vợ hai của Frank và em trai của bà. Mặc dù đã là thành viên hội đồng quản trị nhưng phải đợi đến 30 năm sau, Forrest mới chính thức nắm quyền điều hành cao nhất của công ty.

Lúc này, Mars vẫn đang là một trong những đế chế thực phẩm hàng đầu trên thế giới với các thương hiệu Milky Way, Snickers, 3 Musketeers, M&M’s, Uncle Ben’s, Whiskas,… nhưng doanh số công ty lại đang chững lại. Và ngay khi nhậm chức, Forrest bắt đầu áp dụng một loạt thay đổi.

Forrest giảm dần sự phụ thuộc của Mars với các nhà cung cấp bên ngoài bằng cách chủ động sản xuất một số thành phần như lớp phủ bên ngoài kẹo chocolate. Nhờ vậy, chất lượng sản phẩm của Mars tăng lên rõ rệt. Forrest cũng mở rộng và hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, chú trọng hơn vào việc nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới.

Những sự thay đổi của Forrest đã giúp Mars tăng trưởng nhanh chóng. Đến năm 1969, Forrest tuyên bố nghỉ hưu và giao lại quyền lực cho 3 người con của mình là Forrest Mars Jr., John và Jacqueline nhưng thực tế vẫn tham giam vào việc điều hành cho đến khi qua đời năm 1999. Tới lúc này, Forrest Mars Jr., con trai cả của Forrest, trở thành người nắm quyền cao nhất tại công ty.

Năm 2016, Mars khẳng định tham vọng của mình bằng việc hoàn tất mua lại 100% cổ phần của Wrigley, công ty sản xuất kẹo cao su lớn nhất thế giới với các thương hiệu nổi tiếng như Doublemint, Spearmint, Extra, Juicy Fruit, Orbit,... Đây cũng là năm Forrest Mars Jr. qua đời. Chủ tịch hiện nay của Mars là Stephen Badger, con trai của Jacqueline Mars.

Ngày nay, Mars sở hữu hơn 60 thương hiệu trải dài từ chocolate, kẹo cao su, thực phẩm, đồ uống đến thức ăn cho vật nuôi với doanh thu khoảng 35 tỷ USD mỗi năm.

Nhưng điều đặc biệt nhất của Mars là sau hơn 100 năm hoạt động, công ty này vẫn chỉ thuộc sở hữu của các thành viên trong gia tộc và là một trong những công ty gia đình khổng lồ hiếm hoi còn lại ở Mỹ nói riêng và trên thế giới nói chung.

Vũ Đậu (T/h)