Ám hiệu “2 triệu một hồ sơ”
Trong vụ án đưa và nhận hối lộ xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm (thuộc Bộ Y tế) và các công ty có liên quan, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra (C01) Bộ Công an cáo buộc bà Trần Việt Nga và ông Nguyễn Thanh Phong, 2 cựu Cục trưởng và Cục phó Cục An toàn thực phẩm, chủ mưu về hành vi nhận hối lộ. Trong đó, ông Phong bị cáo buộc nhận hối lộ gần 44 tỷ đồng, bà Nga bị cáo buộc nhận hơn 8 tỷ đồng.
Cụ thể, theo kết luận điều tra, từ tháng 7/2028 đến tháng 9/2024, bà Trần Việt Nga (lúc đó là Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế) được phân công phụ trách Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông và ký Giấy xác nhận nội dung quảng cáo (Giấy xác nhận).
Thời gian đầu, bà Nga vẫn ký Giấy xác nhận đúng hạn sau khi Lãnh đạo Phòng đề xuất, trình ký. Nhưng sau đó, Trần Việt Nga thường để hồ sơ quá hạn không ký duyệt hoặc trả lại hồ sơ với lý do không rõ ràng, không thuyết phục, không đúng với các quy định về quảng cáo, mặc dù hồ sơ trình lên cơ bản đều đảm bảo trình tự, thủ tục theo quy định nên một số cá nhân đã gọi điện hoặc trực tiếp đến Cục An toàn thực phẩm gặp chuyên viên thẩm xét để hỏi lý do chậm, muộn cũng như nhờ hướng dẫn sửa, bổ sung hồ sơ do nội dung yêu cầu không rõ ràng.
Bà Trần Việt Nga, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm.
Các chuyên viên chỉ trả lời “do lãnh đạo bận chưa ký” hoặc nói “sẽ trực tiếp lên xin ý lãnh đạo và thông báo cho doanh nghiệp sau”. Trước tình trạng bị doanh nghiệp phản ánh nhiều lần, Trần Thị Thu Liễu (khi đó là Phó Trưởng phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông) trực tiếp lên phòng làm việc của bà Nga để hỏi lý do thì bà Nga nói với Liễu: để được duyệt hồ sơ thì phải có cơ chế rõ ràng, ít nhất phải thu ít nhất 2.000.000 đồng/hồ sơ cho Lãnh đạo Cục, các Phòng đều thực hiện như vậy và phải quán triệt tế nhị, kín đáo cho chuyên viên biết.
Bà Nga chỉ đạo Liễu làm đầu mối quản lý tiền thu của các cá nhân làm dịch vụ xin cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo. Sau khi bà Nga chỉ đạo như trên, Liễu truyền đạt lại cho các chuyên viên nội dung chỉ đạo của Nga, đồng thời bảo các chuyên viên tự chủ động lên đưa tiền “cảm ơn” cho bà Nga chứ Liễu không tổng hợp đưa cho bà Nga. Từ đó các chuyên viên Phòng Giám sát ngộ độc và Thông tin truyền thông đã trao đổi với các cá nhân, doanh nghiệp làm hồ sơ đăng ký nội dung quảng cáo muốn được cấp Giấy xác nhận mà không phải sửa đổi, bổ sung ; nhiều lần, được cấp đúng hạn thì phải chi tiền ngoài lệ phí theo quy định cho các chuyên viên từ 2.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng/1 hồ sơ bằng hai hình thức tiền mặt và chuyển khoản.
Số tiền thu được, các chuyên viên thống nhất ăn chia theo cơ chế: Chia cho Phó cục trưởng Trần Việt Nga 2-3,5 triệu đồng/1 hồ sơ; Liễu: 500- 700 ngàn đồng/1 hồ sơ; chuyên viên thẩm xét: 200- 250 ngàn đồng/1 hồ sơ… Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Trần Việt Nga, 6 chuyên viên đã nhận tổng số hơn 12 tỷ đồng của các cá nhân có hồ sơ đề nghị cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo.
Hồ sơ bị “ngâm”, doanh nghiệp gặp khó
Theo CQĐT, trong quá trình thực hiện thủ tục đăng ký công bố sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe và xin cấp nội dung quảng cáo, nhiều doanh nghiệp gặp vướng mắc do quy định tại Nghị định 15 còn chung chung, thiếu hướng dẫn chi tiết.
Việc tiếp nhận, xử lý hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm thường xuyên quá hạn hoặc yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung tài liệu nhiều lần, gây khó khăn cho doanh nghiệp; dẫn đến các cá nhân làm dịch vụ tư vấn đã chủ động tiếp xúc với các chuyên viên Cục An toàn thực phẩm để nhờ hướng dẫn, tạo điều kiện (không yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung nhiều lần trong việc thẩm xét hồ sơ) để sớm cấp Giấy tiếp nhận.
Khi hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm nộp trực tuyến tại phần mềm Nghidinh15vfa.gov.vn thì sẽ cấp mã hồ sơ; các tổ chức, cá nhân sẽ nhắn tin mã hồ sơ trên cho chuyên viên để được tạo điều kiện trong quá trình thẩm xét và thỏa thuận về việc sau khi hồ sơ được cấp Giấy tiếp nhận thì các cá nhân sẽ chi ngoài từ 5 triệu đồng/hồ sơ đến 10 triệu đồng/hồ sơ (phụ thuộc vào thời gian thẩm xét nhanh, độ phức tạp của hồ sơ hoặc được công bố sản phẩm với phạm vi, công dụng, chỉ tiêu chất lượng có lợi cho quảng cáo, kinh doanh).
Các cá nhân làm dịch vụ công bố sản phẩm và xin cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo đưa tiền mặt hoặc chuyển khoản cho chuyên viên (với nội dung là trả nợ, vay mượn, sử dụng ký tự riêng thể hiện số hồ sơ được giải quyết khi đưa tiền) để che dấu hành vi phạm tội.
Đến nay, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã điều tra làm rõ một số cá nhân làm dịch vụ đăng ký bản công bố sản phẩm và xác nhận nội dung quảng cáo có hành vi thỏa thuận, thống nhất đưa tiền cho các chuyên viên, lãnh đạo của Cục An toàn thực phẩm để nhờ hỗ trợ, tạo điều kiện hướng dẫn, hoàn thiện hồ sơ cấp Giấy tiếp nhận và Giấy xác nhận nội dung quảng cáo mà không bị yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung tài liệu nhiều lần, với tổng số tiền gần 80 tỷ đồng.