Ngày 13/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM vừa khởi tố, bắt tạm giam Võ Thị Ngọc Ngân (thường gọi “Ngân 98”), người điều hành Công ty TNHH TM-DV ZuBu và hộ kinh doanh ZuBu Shop, để điều tra về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm.
Theo kết quả giám định của Phân viện Khoa học Hình sự (Bộ Công an), một số viên collagen do Ngân 98 sản xuất có chứa hai hoạt chất bị cấm là sibutramin và phenolphthalein. Đây đều là các chất từng được sử dụng trong thuốc giảm cân và thuốc nhuận tràng, đã bị loại bỏ khỏi danh mục dược phẩm cho phép tại Mỹ và châu Âu từ hơn 10 năm nay vì nguy cơ gây rối loạn tim mạch, tăng huyết áp và ung thư.
Bắt tạm giam Ngân 98 để điều tra về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm.
Trao đổi với phóng viên, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, cho biết việc phát hiện hai hoạt chất này trong viên collagen là “rất đáng lo ngại”, bởi chúng tác động trực tiếp đến tim và hệ mạch máu, những cơ quan cực kỳ nhạy cảm với sự thay đổi của thần kinh và áp lực máu.
Theo bác sĩ Mạnh, sibutramin từng được dùng trong thuốc giảm cân vì khả năng ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine, giúp người dùng nhanh no và giảm cảm giác thèm ăn. Tuy nhiên, chính cơ chế này lại khiến tim đập nhanh, huyết áp tăng và mạch máu co lại, dẫn đến nguy cơ đột tử ở người có bệnh nền.
Ông cho biết, khi mạch máu bị co hẹp, tim phải hoạt động nhiều hơn, dẫn đến tăng áp lực và nguy cơ tổn thương ở người có bệnh nền như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường. Nguy hiểm ở chỗ, người dùng không nhận thấy triệu chứng sớm mà vẫn tưởng cơ thể đang khỏe mạnh, giảm cân hay “đẹp da” hơn, trong khi độc tính đang tích lũy từng ngày.
“Dù chỉ dùng liều nhỏ nhưng nếu kéo dài vài tuần hoặc vài tháng, độc chất vẫn có thể gây tổn thương thành mạch và cơ tim. Với người có bệnh lý tim mạch, biến chứng cấp hoàn toàn có thể xảy ra”, bác sĩ Mạnh cảnh báo.
Ngoài sibutramin, kết quả giám định còn phát hiện phenolphthalein, chất từng được sử dụng trong thuốc nhuận tràng, nhưng đã bị cấm từ năm 1999 vì có khả năng gây độc tế bào và đột biến gen, dẫn đến nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng.
ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam
Theo bác sĩ Mạnh, phenolphthalein kích thích nhu động ruột mạnh, gây tiêu chảy, mất nước, rối loạn điện giải, làm giảm kali máu, từ đó gây loạn nhịp, yếu cơ hoặc ngừng tim đột ngột. Ngoài ra, chất này còn làm tăng gánh nặng cho gan và thận, khiến hai cơ quan này nhanh chóng suy yếu khi sử dụng lâu dài.
Các chuyên gia khẳng định, sibutramin và phenolphthalein đều là hóa chất độc, bị cấm tuyệt đối trong thực phẩm và dược phẩm. Dù chỉ sử dụng liều nhỏ, độc tính của chúng vẫn có thể tích tụ trong cơ thể.
“Không thể nói dùng ít thì an toàn. Đây không phải vitamin hay khoáng chất, mà là chất đã bị loại bỏ khỏi thị trường vì từng gây tử vong. Nguy hiểm ở chỗ, người dùng không hề nghi ngờ, vì tin rằng mình đang ‘làm đẹp’”, bác sĩ Mạnh nói.
Theo các chuyên gia, collagen chỉ có tác dụng hỗ trợ cấu trúc da, tóc và khớp, hoàn toàn không giúp giảm cân hay làm trắng nhanh như nhiều quảng cáo sai sự thật. Những sản phẩm quảng cáo “hiệu quả tức thì”, “vừa đẹp da vừa giảm mỡ” cần được xem là dấu hiệu cảnh báo đỏ.
Ngoài ra, người dùng chỉ mua sản phẩm có giấy công bố và kiểm định an toàn của cơ quan chức năng; Không mua hàng qua mạng xã hội, không sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc; Khi có biểu hiện tim đập nhanh, chóng mặt, tiêu chảy kéo dài, cần ngừng ngay và đến cơ sở y tế kiểm tra.