Giải mã những bí mật của hiện tượng vòi rồng

Vòi rồng hay lốc xoáy là một hiện tượng thời tiết cực đoan, khó có thể dự báo. Những nơi chúng đi qua đều để lại thiệt hại vô cùng lớn về người và của. 

Như tin tức đã đưa trước đó, vào khoảng 12h30 ngày 23/10, tại cảng cá thị trấn An Thới, huyện Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), một vòi rồng xuất hiện cao 5-7m, liên tục xoáy vào một nhóm tàu cá đang neo đậu.

Hình ảnh trong đoạn clip cho thấy, nhóm tàu cá bị vòi rồng tấn công khoảng 5 tàu và đang neo đậu gần 3 tàu cảnh sát biển. Khi vòi rồng xuất hiện, vòi rồng xoáy quanh các tàu cá trong khoảng thời gian 4-6 phút và nhấn chìm một tàu cá. Sau đó một ca nô từ bờ chạy ra ứng cứu tàu cá bị chìm.

Theo các chuyên gia, vòi rồng là hiện tượng thời tiết cực kỳ nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nề về tính mạng cũng như tài sản của người dân. Nhất là trong giai đoạn chuyển mùa, hiện tượng lốc xoáy có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào.

Trước đó, chiều 10/5, người dân ở gần khu vực Dốc Lết (TP Nha Trang, Khánh Hòa) cũng bất ngờ khi thấy vòi rồng cao hàng trăm mét giữa biển. Bầu trời lúc này âm u, nhiều mây đen. Chứng kiến hiện tượng này, nhiều người dân còn chạy ra sát biển để chụp ảnh, quay phim và chia sẻ lên mạng xã hội.

Nhận định về sự việc, các chuyên gia khí tượng cho hay: Vòi rồng hay lốc xoáy là hiện tượng tình thế thời tiết nguy hiểm được hình thành từ nhiều nguyên nhân thường là đi kèm với các hiện tượng khác.

Vòi rồng bắt nguồn từ các cơn dông, ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, siêu ổ. Đầu tiên là quá trình tương tác giữa cơn dông có chiều lên trên và gió. Sự tương tác này sẽ làm cho tầng khí nóng ở dưới di chuyển lên trên và xoay tròn trong không trung.

Tiếp đó là sự phát triển của dòng khí lạnh di chuyển theo hướng đi xuống mặt đất ở phía bên kia của cơn bão. Vận tốc của dòng khí đi xuống có thể lớn hơn 160 km/h. Thường khi xuất hiện vòi rồng, trời sẽ rất ít mưa và nhiều mây.

Âm thanh vòi rồng thông thường nhất là nghe như tiếng đùng đùng liên tục, giống như âm thanh khi tàu hỏa sắp đến. Đôi khi vòi rồng tạo ra tiếng ồn lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính ô tô khi xe chạy cực nhanh.

Hiện tượng này thường xuất hiện vào đầu và trong mùa mưa. Miền Nam có nhiều mưa giông nên vòi rồng hơn miền Bắc. Những vùng biển thường xuất hiện là Bà Rịa - Vũng Tàu, đặc biệt nhiều là vùng biển Rạch Giá - Kiên Giang - Thổ Chu, có khi có tới 4 vòi rồng xuất hiện một lúc. Tuy nhiên, vòi rồng ở Việt Nam thường không quá mạnh.

Các chuyên gia cảnh báo, vòi rồng rất nguy hiểm vì đi thành vệt kéo dài khoảng vài chục đến vài trăm mét. Đường đi của nó y như một cơn bão nhưng phạm vi nhỏ hơn (khoảng 1/1000). Khi hiện tượng này xuất hiện trên biển thường có sóng cao, gió giật. Bởi sức hút của vòi rồng rất lớn nên trên đường di chuyển, nó có thể cuốn phăng theo hoặc phá huỷ mọi thứ. Vòi rồng có thể là màu đen hoặc trắng tùy thuộc vào những thứ mà nó cuốn theo.

Hiện tượng này xảy ra rất nhanh nên khó phòng tránh. Ngay cả dự báo cũng rất khó mà chỉ có thể cảnh báo. Trong những trường hợp khẩn cấp, người trên tàu bè chỉ có thể nhảy xuống nước để thoát thân.

Thực tế hiện tượng lốc xoáy không phải lúc nào cũng xảy ra. Trong các bản tin dự báo thời tiết, thường dự báo có mưa rào rải rác và có nơi có dông, như vậy trong dông hàm ý có lốc, do vậy người dân cần chú ý theo dõi các bản tin thời tiết và chủ động đề phòng khi nhận được cảnh báo của cơ quan dự báo khí tượng.

Những lời giải thích ở trên để thấy được sự hiểu biết của con người về nguyên nhân hình thành và những tác hại khó lường của hiện tượng thời tiết cực đoan. Từ đó có một cái nhìn chuẩn mực về sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống quanh ta, điều này đồng nghĩa rằng chúng ta đang bảo vệ cuộc sống an toàn cho chính mình.

Nguyễn Hà (t/h)