Dự kiến rót 124.619 tỷ đồng đầu tư thêm 9 đoạn cao tốc Bắc - Nam

Chính phủ vừa hoàn thiện Dự thảo Tờ trình báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021-2025 (giai đoạn 2) gửi Quốc hội.

Các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 sẽ được đầu tư theo hình thức BOT. Ảnh minh họa: Tiền Phong

Để nối thông tuyến cao tốc Bắc - Nam cần đầu tư thêm 12 dự án thành phần, dài khoảng 729 km với số tiền là 154.527 tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước tham gia khoảng 73.495 t đồng.

Tuy nhiên, Chính phủ cho hay, nguồn lực nhà nước khó khăn, nếu đầu tư ngay toàn bộ 12 dự án sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch triển khai đầu tư các dự án đường bộ cao tốc quan trọng quốc gia khác, như: Vành đai 4 vùng Hà Nội, vành đai 3 TP.HCM, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cao tốc TP.HCM - Chơn Thành...

Bên cạnh đó, tại khu vực miền Trung, đường bộ đã có Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh, đường ven biển, đường sắt và quy hoạch đường sắt tốc độ cao, có thể đáp ứng nhu cầu vận tải đến khoảng năm 2028.

Vì vậy, Chính phủ đề xuất giai đoạn 2021-2025 đầu tư hoàn thành 9/12 dự án thành phần (Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang, Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau) với chiều dài 552 km.

Với 3 đoạn cuối để thông toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam trước mắt ưu tiên giải phóng mặt bằng và chuyển tiếp đầu tư hoàn thành trong giai đoạn 2026-2030 gồm: Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ.

9 dự án thành phần đều đầu tư theo phương thức đối PPP, loại hợp đồng BOT. Tổng mức đầu tư dự án khoảng 124.619 tỷ đồng. Trong đó vốn nhà nước 61.628 tỷ đồng và 62.991 tỷ đồng vốn tư nhân.

Sau khi hoàn thành, đoạn cao tốc mới sẽ đảm bảo nối thông với đường Hồ Chí Minh hiện có.

Góp ý cho dự án, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư chiếm khoảng 15% tổng vốn nhà đầu tư huy động (9.448/62.991) là rất thấp, nguồn vốn của dự án phụ thuộc lớn vào tiền ngân sách và vốn vay. Như vậy, sẽ khó huy động được tín dụng. Do vậy, để tăng tính khả thi, hiệu quả của dự án cần xem xét tăng tỉ lệ nguồn vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư.

Theo Ngân hàng Nhà nước, các dự án BOT giao thông có vốn đầu tư lớn, thời gian thu phí kéo dài, trong khi ngân hàng chủ yếu huy động vốn ngắn hạn cho vay dài hạn. Tuy nhiên, các dự án BOT giao thông không đạt doanh thu so với phương án tài chính ban đầu và tỷ lệ nợ xấu tăng cao. Đến hết tháng 6/2021, nợ xấu BOT, BT giao thông tăng gấp hơn 4 lần so với tỷ lệ nợ xấu chung cho vốn vay đối với nền kinh tế. Do vậy, các tổ chức tín dụng rất thận trọng trong việc xem xét tài trợ các dự án BOT giao thông mới.

Về vấn đề này, bộ GTVT cho rằng, dự án này áp dụng cơ chế mới của Luật PPP như chia sẻ phần giảm doanh thu, không chỉ huy động vốn từ ngân hàng mà các nguồn tín dụng hợp pháp khác. Cụ thể như phát hành trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán… nên vẫn thu hút được vốn.

Bộ GTVT cũng đề xuất, trường hợp triển khai các dự án PPP không thành công Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định việc chuyển đổi hình thức đầu tư, giống như các dự án giai đoạn trước.

Bạch Hiền (t/h)