Du học sinh Việt ở Harvard đòi công lý cho sinh viên quốc tế trước luật hạn chế visa của Mỹ

Chính phủ Mỹ đã bất ngờ hủy kế hoạch hạn chế visa đối với các lưu học sinh trước làn sóng phản đối của các trường đại học với công sức không nhỏ có một nữ sinh Việt.

Reuters ngày 15/7 đưa tin chính phủ Mỹ bất ngờ hủy kế hoạch có thể khiến hàng chục ngàn du học sinh phải về nước, sau làn sóng chỉ trích và áp lực từ các trường đại học và doanh nghiệp.

Trước đó, cơ quan chức năng Mỹ hôm 6/7 thông báo về việc các du học sinh có thể bị hủy thị thực và phải về nước nếu chỉ học trực tuyến vì Covid-19.

Ít ai biết, "chiến thắng" quan trọng vừa qua có sự góp công không nhỏ của du học sinh người Việt Tôn Hiền Anh.

Tôn Hiền Anh, sinh viên Đại học Harvard là một trong những người bị tác động trực tiếp một khi luật mới được áp dụng. Nếu chỉ nghĩ cho mình, cô sinh viên trẻ không quá lo lắng bởi đã đăng ký được chuyến bay cứu hộ công dân về nước vào đầu tháng 8. Song, khi chứng kiến nhiều bạn khác không tìm được chuyến bay và có thể sẽ phải vào trại tị nạn theo luật Mỹ, Hiền Anh quyết định mình "phải làm cái gì đó".

Cô đã nghiên cứu luật và những ảnh hưởng đến học sinh quốc tế, sau đó thông báo về những hậu quả tiêu cực cho học sinh quốc tế nếu điều luật được thực thi và đề nghị Harvard xem xét các phương pháp khả thi để đảm bảo an toàn và quyền lợi cho học sinh.

Sau đó, Hiền Anh gửi đơn đại diện sinh viên quốc tế đang kẹt tại Mỹ cho ban lãnh đạo Đại học Harvard. Đồng thời, vận động các tổ chức, cá nhân có liên quan cùng gửi lá đơn mà cô soạn sẵn để bày tỏ sự ủng hộ. Ngay sáng 7/7, lãnh đạo trường có cuộc họp khẩn cấp. Đích thân hiệu trưởng trả lời Hiền Anh rằng trường sẽ chính thức kiện ICE lên toà án.

Tuy nhiên, chương trình học của Harvard cho năm tới đã định sẵn 100% online. ICE chỉ cho các trường 10 ngày để thay đổi và thông báo kế hoạch cuối cùng. Không ai biết vụ kiện này sẽ kéo dài bao lâu và đến khi nào mới có phán quyết. Hiền Anh tiếp tục chạy đua với thời gian viết lá đơn thứ hai đề nghị trường cân nhắc bổ sung thêm một khoá học offline.

"Trong suốt quá trình em vừa nghiên cứu, vừa tiếp nhận góp ý và trao đổi với các bạn, các anh chị cựu sinh viên, cùng giáo sư quan tâm đến vấn đề này để hoàn thiện lá đơn, vận động ủng hộ", Hiền Anh chia sẻ.

Trong lá đơn của mình, Tôn Hiền Anh tóm tắt những ảnh hưởng nghiêm trọng đến học sinh quốc tế ở Harvard nếu ICE thắng kiện. Ví dụ theo luật của ICE, tất cả các học sinh quốc tế đang kẹt tại Mỹ có thể sẽ bị trục xuất và tước visa nếu ở quá hạn, trong khi rất nhiều nước trên thế giới đang đóng cửa biên giới vì đại dịch, nhiều du học sinh không thể về nước khiến họ rơi vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Việc bay giữa các quốc gia cũng làm tăng nguy cơ mắc Covid-19, gây nguy hiểm cho sinh viên.

"Chúng ta không thể đứng nhìn những hoài bão của sinh viên quốc tế bị phá huỷ chỉ vì điều luật sai lầm này. Chúng ta nợ họ việc đứng lên và chiến đấu và chúng ta sẽ làm điều đó", Tô Hiền Anh trích lời hiệu trưởng Harvard và mong muốn trường sẽ giữ đúng lời hứa.

Chỉ trong vòng 20 giờ đầu tiên, bản kiến nghị của Tôn Hiền Anh đã có hơn 1.000 chữ ký của các giáo sư Harvard, sinh viên và cựu sinh viên bao gồm hơn 50 sinh viên với vai trò là chủ tịch hoặc đồng chủ tịch các tổ chức ở trường. Chủ tịch trường Harvard Rakesh Khurana thông báo đã trình đơn của Hiền Anh lên cho Hội Đồng trực tiếp xem xét triển khai kế hoạch học tập cho mùa thu, đồng thời cảm ơn cô đã lên tiếng.

Ngày 8/7, Đại học Harvard và MIT khởi kiện quy định visa mới. Sự kiện khiến dư luận quan tâm và tạo nên làn sóng thu hút sự tham gia của hàng chục trường đại học khác.

Trước áp lực đó, chính quyền Tổng thống Trump ngày 15/7 đã quyết định hủy bỏ chính sách hạn chế visa đối với lưu học sinh.

Ngay khi nhận được tin này, giáo sư triết học và thần học tại Harvard, David C. Lamberth đã gửi thư cho Hiền Anh: "Thầy rất vui mừng về việc chính phủ đã đã rút lại quyết định gần đây về thị thực. Hàng loạt tiếng nói từ khắp cả nước, từ sinh viên, giảng viên, trường đại học và doanh nghiệp đã hội tụ trong vòng chưa đầy một tuần và phong trào tự vận động của em đã đóng góp không nhỏ".

Hiền Anh từng phải đã đối mặt với nhiều thách thức và cũng khiến gia đình khá lo lắng vì quyết định này. "Con chỉ là một du học sinh ngoại quốc, làm sao có thể đàm đạo với lãnh đạo với trường. Tôi lo không khéo trường tống cổ con về Việt Nam", mẹ Hiền Anh nói với cô con gái nhỏ.

Hiền Anh đã trấn an mẹ: "Con muốn đưa tiếng nói của cộng đồng Harvard đến ban lãnh đạo trường. Con muốn giúp trường có cái nhìn toàn diện về những vấn đề sẽ xảy ra rất tiêu cực khi học sinh quốc tế phải lập tức về nước trong bối cảnh dịch bùng phát như thế này và tìm ra giải pháp hợp lý nhất".

Hơn một tuần qua, gia đình Hiền Anh luôn theo sát diễn biến của vụ kiện và thở phào nhẹ nhõm khi luật bị bãi bỏ, sinh viên quốc tế được bảo vệ.

Được biết trong học kỳ vừa qua, Hiền Anh là một trong những sinh viên đứng đầu lớp. Các giáo sư nhận định cô có tài viết luận và là "một ngòi bút mạnh mẽ, chính trực". Giáo sư Bonnie Talbert sau khi đọc bài luận cuối khoá của Hiền Anh về vấn nạn phân biệt chủng tộc tại Mỹ và phong trào Black Lives Matter đã ấn tượng và gửi bài luận này cho chủ tịch của trường, ông Rakesh Rakesh Khurana.

Hoa Vũ (T/h)