Đối thoại Shangri-La 2019: Căng thẳng Mỹ - Trung trở thành tâm điểm

Căng thẳng trong quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới là Mỹ và Trung Quốc dự kiến sẽ ‘đốt nóng’ Đối thoại Shangri-La 2019 tại Singapore.

Singapore cùng với Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) sẽ bắt đầu tổ chức Đối thoại Shangri-La (SLD) thường niên, bắt đầu vào hôm nay (31/5).

SLD là sự kiện quan trọng của khu vực, tập trung các quan chức chính phủ cao cấp, các học giả và chuyên gia để thảo luận về các vấn đề an ninh châu Á. SLD đã phát triển vượt bậc trong những năm qua và trở thành bệ phóng để các quốc gia trong khu vực đưa ra các chính sách quốc phòng và an ninh.

Mặc dù SLD đã trở thành một diễn đàn chính cho các chính sách mới quan trọng, thì vai trò quan trọng nhất của nó không phải là trong các phiên họp toàn thể mà là bên lề, nơi các quốc gia tham dự tiến hành hàng chục cuộc họp song phương quan trọng.

Trong các phiên trước, diễn đàn đã cung cấp một loạt các cuộc hội đàm như cuộc gặp 3 bên giữa Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc hoặc cả các cuộc đối thoại với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Tuy nhiên, năm nay SLD diễn ra vào thời điểm đầy thách thức với sự leo thang căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt một thế trận ngày càng cứng rắn đối với Bắc Kinh về thương mại, đặc biệt là sau khi nhận ra rằng Trung Quốc không sẵn sàng thực hiện những thay đổi thực chất để chấp nhận nhượng bộ từ Mỹ. Washington kiên quyết không khoan nhượng nhằm kiềm chế hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ hoặc hạn chế chuyển giao công nghệ bắt buộc.

Căng thẳng ngày càng gia tăng với những quyết định mới của ông Trump, thông qua dự luật cấm hiệu quả các công ty Mỹ sử dụng sản phẩm của Huawei trong chuỗi cung ứng. Mỹ cũng cáo buộc Huawei có vấn đề về bảo mật an ninh và cấm tập đoàn này tham gia vào phát triển hệ thống mạng 5G thế hệ tiếp theo, đồng thời cảnh báo các đồng minh và đối tác quan trọng xem xét các tác động bảo mật.

Tất cả những diễn biến đó đều gây ra những tác động trên diện rộng, không chỉ ở Washington và Bắc Kinh mà còn đối với nhiều quốc ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Môi trường khu vực ở châu Á, được đánh dấu bằng các điểm xung đột địa chính trị đối với Mỹ và Trung Quốc, như tranh chấp ở Biển Đông và biển Hoa Đông, chỉ càng làm tăng thêm khó khăn của quản lý rủi ro trong mối quan hệ sắp tới.

Mỹ hiện vẫn chưa rõ ràng về thách thức mà Trung Quốc đặt ra đối với trật tự dựa trên quy tắc. Chiến lược Quốc phòng và An ninh Quốc gia Mỹ, được công bố năm 2018, đã coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược.

Trong sự kiện năm nay, các bên tham gia sẽ dành nhiều sự chú ý cho bài phát biểu của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan để theo dõi phác thảo các chi tiết cụ thể của Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương và những ưu tiên hàng đầu.

Bài phát biểu của ông Shanahan sẽ đặc biệt quan trọng bởi vì ông đang được kỳ vọng sẽ chính thức thay thế vị trí của cựu Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis. Trong hơn 2 năm trước khi từ chức, ông Mattis đã rất thuần thục trong việc duy trì chính sách của Mỹ trong khu vực.

Yếu tố quan trọng khác cần theo dõi trong SLD 2019 là bài phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Nguỵ Phượng Hoà. Bắc Kinh đã không gửi quan chức cấp cao nào tương ứng đến SLD kể từ năm 2011.

Theo truyền thống, Trung Quốc dường như ít coi trọng cuộc đối thoại hơn Mỹ vì Bắc Kinh cho rằng SLD là nơi diễn ra các cuộc thảo luận an ninh khu vực tập trung vào chính sách của Mỹ.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của ông Nguỵ có thể cho thấy mức độ quan tâm của Trung Quốc đối với mối quan hệ với Mỹ và rất có thể sẽ bao gồm cả những tuyên bố đáp trả cứng rắn.

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo Japan Times)