Diễn biến và tranh cãi quanh vụ học sinh mất điện thoại, giáo viên yêu cầu cả lớp viết tên "người nghi ngờ"

Phụ huynh bức xúc tố giáo viên quy chụp

Theo Tuổi trẻ, anh Đ. - phụ huynh lớp 11 Trường THPT Trường Chinh, phường Đông Hưng Thuận, TP.HCM - bức xúc cho biết trong lớp của con gái anh có một học sinh bị mất điện thoại iPhone 11 vào ngày 29/9. Tối hôm đó, cô H. - giáo viên chủ nhiệm lớp - đã nhắn tin trong group phụ huynh:

"Hiện tại trong lớp có tình trạng mất trộm điện thoại iPhone 11. Đây là tài sản có giá trị. Phụ huynh hỗ trợ hỏi các em có cầm trêu bạn không ạ? Vì iPhone có định vị, nên mong phụ huynh hỗ trợ hỏi các con. Trường hợp con ngại nhận lỗi, phụ huynh nhắn tin riêng cho giáo viên chủ nhiệm ạ. Nếu không có nhận thì giáo viên chủ nhiệm buộc mời bên ban giám hiệu can thiệp".

Sáng 30/9, sau tiết dạy, cô H. đã yêu cầu toàn bộ học sinh trong lớp viết ra giấy "nghi ngờ bạn nào lấy điện thoại và lý do, hoặc không có thì để trống…". 

Cũng trong buổi sáng này, nhân viên lao công của nhà trường đã phát hiện 1 chiếc điện thoại tại khu vực nhà vệ sinh và bàn giao cho giám thị nhà trường. Đến gần 11h cùng ngày, học sinh bị mất điện thọai đã nhận lại điện thoại của mình từ giám thị.

"Chiều 30/9, dù điện thoại bị thất lạc đã được tìm thấy nhưng giám thị nhà trường vẫn mời một số học sinh lớp con tôi xuống làm việc và viết tường trình. 

Trong đó con tôi bị quy chụp là "nghi phạm số 1" chỉ vì ngồi gần bạn học sinh bị mất điện thoại và mang cặp vào nhà vệ sinh lúc cuối giờ. 

 Mặc dù con tôi đã nhiều lần khẳng định là con mắc vệ sinh và đó là tiết cuối nên con mang cặp đi luôn để tiện về", anh Đ. bức xúc.

Ngày 1/10, giám thị Trường THPT Trường Chinh tiếp tục gọi học sinh - con của anh Đ. lên làm việc lần hai, yêu cầu cung cấp mật khẩu điện thoại cá nhân của con anh Đ. và đọc tin nhắn trong điện thoại. 

"Cách xử lý vấn đề của nhà trường là phản giáo dục, xâm phạm quyền riêng tư, đồng thời tạo áp lực tinh thần nặng nề lên con gái tôi, khiến cho cháu rơi vào trạng thái hoang mang, lo sợ, thu mình lại" - anh Đ. phản ánh.

Ý kiến bạn đọc về việc học sinh mất điện thoại, giáo viên yêu cầu cả lớp viết "người nghi ngờ"

Theo Tiền Phong, nhiều bạn đọc cho rằng cách làm của giáo viên không sai. Trong khi đó, giới chuyên gia giáo dục đánh giá phương pháp xử lý này tiềm ẩn nhiều hệ lụy tâm lý đối với học sinh.

Trên mạng xã hội, nhiều học sinh và phụ huynh đã bày tỏ quan điểm khác nhau về cách xử lý của giáo viên chủ nhiệm và giám thị.

Một học sinh trong chính lớp nơi xảy ra sự việc cho rằng: “Cô giáo chủ nhiệm chỉ muốn tìm hiểu sự việc, nhấn mạnh sẽ giữ kín danh tính. Khi yêu cầu viết tên, cô cũng giám sát chặt chẽ, không ai trao đổi với nhau và chỉ mình cô biết kết quả”.

Nữ sinh này chia sẻ thêm, trong suốt quá trình diễn ra những lời nói của cô không chỉ trích, chèn ép học sinh nào, kể cả việc nhà trường mời các bạn có liên quan để viết bản tường trình, trình bày rõ lại sự việc ngày hôm ấy. "Em cảm thấy cách làm này bình thường và cần thiết để làm rõ sự thật”- nữ sinh bày tỏ.

Một số ý kiến đồng tình cũng cho rằng bỏ phiếu kín có thể giúp giáo viên nắm được thông tin, tránh việc học sinh ngại nói trực tiếp. Bạn đọc Nguyễn Thị Nhật Lệ bình luận: “Có thể nhiều em biết sự thật nhưng không dám nói. Việc bỏ phiếu kín là cách để khuyến khích các em chia sẻ”.

Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến phản đối. Một bạn đọc có nickname Phấn Hồng kể lại trải nghiệm bị bạn bè nghi ngờ khi còn học cấp 2: “Dù tiền sau đó tìm lại được nhưng nỗi oan và mặc cảm khiến tôi ám ảnh nhiều năm. Cách làm này dễ biến những học sinh nhút nhát thành nạn nhân”.

Chuyên gia giáo dục nói gì?

Ở góc độ giáo dục, một số nhà sư phạm cho rằng thay vì tập trung tìm thủ phạm bằng những biện pháp dễ gây tổn thương, giáo viên nên biến sự việc thành một bài học tập thể. Theo chuyên gia giáo dục Tô Thụy Diễm Quyên, việc yêu cầu cả lớp viết tên “người nghi ngờ” là một cách làm chưa phù hợp. Cách xử lý này vô tình biến tất cả học sinh thành “nghi phạm”, có thể để lại tác động tâm lý tiêu cực lâu dài.

Từ cách làm này, bà Quyên chỉ ra 5 hệ lụy chính có thể xảy ra như tạo ra bầu không khí nghi kỵ, dễ dẫn đến chia rẽ tập thể; Ảnh hưởng tâm lý, khiến học sinh căng thẳng, sợ hãi hoặc tổn thương; Làm mất niềm tin vào giáo viên và môi trường giáo dục; Gây tác động xấu đến hình ảnh, uy tín nhà trường; Có thể vi phạm quyền trẻ em, khi danh dự và nhân phẩm của học sinh bị ảnh hưởng.

Để thay thế, bà Quyên đề xuất 3 giải pháp khi có tình huống phát sinh bao gồm giáo viên nên báo cáo ngay với ban giám hiệu, tận dụng camera và các kênh kiểm chứng khách quan. Khuyến khích học sinh tự giác, tạo môi trường an toàn để người nhặt được có thể trả lại tài sản mà không lo bị trách phạt. Đặc biệt, giáo viên biến sự việc thành một bài học về trung thực, tôn trọng tài sản chung và kỹ năng ứng xử khi phát hiện đồ thất lạc.

Đồng quan điểm, một luật sư ở TP.HCM cho rằng, việc gán nghi ngờ hay yêu cầu học sinh chỉ đích danh nhau, nếu không dựa trên chứng cứ khách quan, có thể gây ảnh hưởng đến danh dự, thậm chí bị xem là hành vi xúc phạm, vi phạm quyền trẻ em.

Luật sư cho rằng nhà trường, giáo viên cần tuân thủ quy trình xử lý nội bộ: báo cáo ban giám hiệu, phối hợp phụ huynh, dùng các phương tiện giám sát (như camera), thay vì để học sinh tự “chỉ điểm” nhau.