Đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, chuyển từ lương tối thiểu sang lương đủ nuôi 2 con

Theo báo Lao động, sáng 12/10, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tiếp tục phiên họp toàn thể lần thứ ba để thẩm tra dự án Luật Dân số. Tại phiên họp, Đại biểu Quốc hội, GS.TS Nguyễn Thiện Nhân (Đoàn TP.HCM) cho rằng Việt Nam đang đứng trước tình thế cấp bách về công tác dân số.

Nếu bây giờ không ban hành một đạo luật để tạo ra khung pháp lý cơ bản giải quyết vấn đề dân số, lao động, người già sẽ "đi vào vết xe đổ" của Nhật Bản, Hàn Quốc và một số quốc gia khác. GS.TS Nguyễn Thiện Nhân cho biết, Nhật Bản từng tăng trưởng kinh tế 13%/năm, nhưng đã trải qua 50 năm có mức sinh không đủ và thiếu lao động.

Dự báo đến năm 2100, lực lượng lao động của họ sẽ giảm 63% so với năm 1995. Điều này cho thấy tăng trưởng kinh tế cao và khoa học công nghệ hiện đại không phải là yếu tố bảo đảm cho phát triển bền vững.

Nếu mức sinh không đủ, hậu quả sẽ kéo dài từ 50 - 100 năm và nếu không hành động ngay, sẽ không còn cơ hội khắc phục. Việt Nam không thể lựa chọn con đường sinh không đủ và bù đắp bằng nhập cư.

Ông cho rằng, Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới có nghị quyết riêng về công tác dân số trong tình hình mới, đồng thời công bố chủ trương phải giữ vững mức sinh thay thế. Tuy nhiên sau nhiều năm thực hiện, chưa duy trì được mục tiêu này.

Báo Tiền phong thông tin, cũng theo ông Nhân, Việt Nam đang đối mặt với ba thách thức lớn. Thứ nhất, trong 3 năm gần đây mức sinh thay thế giảm liên tục. Điều đó cho thấy, Việt Nam đã bắt đầu đi vào con đường mà Hàn Quốc, Nhật Bản và hơn 40 quốc gia phát triển từng trải qua: thu nhập đầu người càng tăng thì tỷ lệ sinh càng giảm.

Thứ hai, theo ông Nhân, lao động tuổi nghỉ hưu ở Việt Nam còn thấp. Hiện bình quân là 60 tuổi và đang tăng dần, nhưng đã qua thời kỳ "dân số vàng" từ lâu.

Đại biểu nêu rõ, ở các quốc gia khác, dân số vàng được tính khi số người đi làm gấp đôi số người không đi làm. Do vậy, muốn vận dụng lao động từ 60 - 64 tuổi, cần tiếp tục điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình hợp lý. Nếu không có lộ trình tăng tuổi hưu sẽ lãng phí nguồn lực xã hội rất lớn.

Thách thức thứ ba, theo ông, qua nghiên cứu quốc tế, có 11 nguyên nhân trực tiếp dẫn đến mức sinh giảm. Trong đó, trên thế giới, từ sau năm 1970, phương pháp phòng, tránh thai hiện đại phát huy hiệu quả và các nước khi bớt nghèo đi đã tự kiểm soát việc sinh con. Nguyên nhân thứ hai là thu nhập của hai người đi làm không đủ nuôi hai con, nên sẽ không sinh con.

Theo ông, doanh nghiệp vì mục đích tăng lợi nhuận tối đa, nên chỉ mong muốn trả lương tối thiểu chứ không muốn trả lương đủ để nuôi hai con. Do đó, tại nhiều quốc gia, bình quân 40% hộ gia đình có thu nhập không đủ để nuôi hai con.

Từ thực tế này, ông cảnh báo, sau 30 năm nữa sẽ không còn lao động để sản xuất. Vì vậy, cần chuyển từ trả lương tối thiểu sang lương đủ nuôi 2 con. “Phải có đột phá về nhận thức, chính sách, giải pháp", ông Nhân lưu ý.