Đề xuất kiểm tra khí thải định kỳ với mô tô, xe gắn máy: Chi phí khoảng 35.000 đồng/lần/năm

Bộ GTVT cho biết, báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2016 và Báo cáo chất lượng không khí năm 2017 của GreenID thì phát thải khí thải từ xe cơ giới được nhận định là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Trong đó, xe mô tô, xe gắn máy là nguồn phát thải chất ô nhiễm lớn nhất.

Theo thống kê, cả nước hiện có hơn 68,34 triệu xe máy, một phần không nhỏ trong số đó là xe máy cũ nát. Lượng khí thải độc hại từ xe máy được xác định là một trong những nguyên nhân chính khiến tình trạng ô nhiễm môi trường không khí.

Trong khi đó, luật Đường bộ năm 2008 vẫn chưa có quy định về kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy; các hạng mục an toàn chưa cập nhật hết với các thỏa thuận, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; chưa làm rõ được trách nhiệm chủ phương tiện, người lái xe về công tác bảo dưỡng định kỳ đối với phương tiện giao thông.

Do đó, tại chương phương tiện giao thông đường bộ trong dự thảo Luật Đường bộ, gồm 8 Điều (Điều 47 đến Điều 54), ban soạn thảo đã quy định về kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Lượng khí thải độc hại từ xe máy được xác định là một trong những nguyên nhân chính khiến tình trạng ô nhiễm môi trường không khí.

Cụ thể, tại khoản 10, Điều 49 quy định: "Xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải khí thải theo lộ trình thực hiện và mức tiêu chuẩn khí thải do Thủ tướng Chính phủ quy định".

Bộ trưởng Bộ GTVT quy định trình tự, thủ tục, nội dung kiểm định về khí thải xe mô tô, xe gắn máy; trình Thủ tướng Chính phủ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông.

Việc kiểm tra định kỳ khí thải xe mô tô, xe gắn máy (trừ xe mô tô, xe gắn máy thuần điện) được thực hiện tại các trạm kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ trưởng Bộ GTVT ban hành.

Bộ GTVT cho rằng, lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ nhằm tổ chức quản lý, kiểm soát nguồn khí thải do hoạt động của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gây ra. Hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm không khí chỉ mới được áp dụng đối với xe ô tô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, xe ô tô tham gia giao thông và xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu, chưa áp dụng đối với xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông.

Theo Bộ GTVT, quy định trên khiến chủ xe phải bỏ chi phí bảo dưỡng định kỳ cho xe. Tuy nhiên, chi phí này sẽ được bù đắp được bằng việc giảm chi phí sửa chữa xe cho những hư hỏng phát sinh do thiếu sự kiểm tra thường xuyên, bảo dưỡng định kỳ, tăng hiệu quả khai thác xe, giảm chi phí nhiên liệu. Xe cũng được tăng tuổi thọ, giảm chi phí đầu tư cho việc mua sắm xe mới.

Theo tính toán của dự án “nghiên cứu thực trạng phát thải của xe máy đang lưu hành hướng tới kiểm soát khí thải, góp phần cải thiện môi trường không khí”, người sử dụng xe thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất có thể kiểm soát tốt lượng khí thải, giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%. Tỉ lệ này tương đương với lượng nhiên liệu tiết kiệm được là 170.632 đồng mỗi năm (tính theo giá xăng tháng 11/2018).

Chi phí này cao hơn, so với việc người dân sẽ mất khoảng 110.000 đồng/xe để bảo dưỡng và thay thế phụ tùng cho phần khí thải, đây cũng là chi phí bảo dưỡng đương nhiên để đảm bảo hiệu quả khai thác và độ bền của xe trong quá trình sử dụng.

Cũng theo tính toán của dự án trên, để bù đắp chi phí đầu tư, vận hành trạm kiểm định chi phí kiểm định cho mỗi xe khoảng 35.000 đồng/lần/năm. “Như vậy, nếu thực hiện kiểm soát khí thải, người dân không bị tăng chi phí mà còn tiết kiệm được 25.632 đồng/xe/năm trong trường hợp Nhà nước tiến hành thu phí kiểm định khí thải”, Bộ GTVT phân tích.

XEM THÊM: Phê duyệt đầu tư nhiều dự án giao thông trọng điểm trong quý III/2023

Bộ GTVT cũng kỳ vọng chính sách trên giúp các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu phương tiện tham gia giao thông có cơ hội đầu tư, phát triển ngành công nghiệp xanh với các phương tiện giao thông có tiêu chuẩn khí thải cao.

Trước đó, từ năm 2021, TP.HCM và Hà Nội đều đã hướng tới việc kiểm tra khí thải xe máy. TP.HCM đã thí điểm một số điểm kiểm tra khí thải xe máy miễn phí, Hà Nội cũng đề xuất đổi xe máy cũ lấy xe máy mới và kiểm tra khí thải.

Tuy nhiên tới nay cả 2 thành phố lớn vẫn chưa chính thức việc áp dụng chính thức kiểm tra khí thải định kỳ với xe máy.

Nguyễn Lâm