Đề thi Ngữ văn lớp 10 THPT chuyên đại học Sư phạm Hà Nội: Nghị luận xã hội ra dưới dạng mở

Câu nghị luận xã hội trong đề thi môn Ngữ văn vào lớp 10 trường THPT chuyên Sư phạm Hà Nội yêu cầu thí sinh bàn luận về câu "Mỗi người đều tự viết nên câu chuyện của đời mình".

Sáng 15/7, trường THPT chuyên đại học Sư phạm Hà Nội đã tổ chức thi tuyển lớp 10 môn Ngữ văn.

Cụ thể, đề chia làm 3 phần với câu 1 đọc hiểu rơi vào tác phẩm "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh. Câu 2 nghị luận xã hội chiếm 2 điểm yêu cầu bàn luận về câu "Mỗi người đều tự viết nên câu chuyện đời mình". Cuối cùng, câu 3 nghị luận văn học về 4 khổ thơ trong bài "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận.

Nhận xét về đề thi, em Nguyễn Thu Hương (học sinh trường THCS Dịch Vọng Hậu) trả lời Vietnamnet, đề nghị luận xã hội về “Mỗi người đều tự viết nên câu chuyện của đời mình” khá hóc búa với em.

“Thực ra, bản thân em cũng chưa có nhiều trải nghiệm về cuộc sống. “Cuộc đời mỗi người là một câu chuyện”, nhưng trước giờ cuộc sống của em luôn là do bố mẹ vạch ra, ví như em đi học trường nào, ở đâu cũng là do bố mẹ lo cả. Do đó, kể từ khi còn bé, em cũng không phải lo lắng về cuộc đời mình. Không có nhiều trải nghiệm nên em cũng không biết phải viết thế nào. Với đề thi này, em hy vọng mình qua ngưỡng 4 điểm”.

Bên cạnh đó, em Kiều Đức Hiếu (trường THCS Nghĩa Tân) lại đánh giá, đề thi này thú vị nhất là câu nghị luận xã hội.

“Em hiểu câu nói này rằng mỗi người nên sống đúng với bản chất, cá tính của bản thân; có lý tưởng, hoài bão để làm theo mục đích sống của riêng mình.

Trong bài, em lấy dẫn chứng về anh Hoa Xuân Tứ. Đó là một người nông dân không tay, nhưng thay vì chọn cách sống khuất phục trước số phận, anh ấy đã sống và trở thành nguồn cảm hứng cho rất nhiều người.

Hay như ca sĩ Freddie Mercury, trưởng ban nhạc Queen của Anh quốc, khi xưa ông chỉ là người bốc hành lý ở cảng hàng không. Nhưng cũng trong quãng thời gian đó, ông đã tìm ra tình yêu âm nhạc của mình khi luôn cầm theo giấy bút để ghi lại ca từ cho những bài hát mình tự sáng tác.

Nhờ đó, em cũng nhận ra rằng mình phải sống đúng với cá tính và ước mơ của bản thân. May mắn là trước giờ em vẫn chọn cách sống như thế. Em vốn là người có sự thích thú với vấn đề bảo vệ môi trường, do đó trong tương lai em sẽ lựa chọn con đường đi này”, Hiếu nói.

Cùng đánh giá về đề thi, phần lớn các thầy cô đều cho rằng, đề thi năm nay cơ bản và phù hợp với tính chất đề thi chung cho mọi thí sinh.

Về phần đọc hiểu:

Theo đánh giá từ các thầy cô giá, phần đọc hiểu bao gồm kiến thức cơ bản hướng về nhận diện các phương thức biểu đạt (biểu cảm, miêu tả), biện pháp tu từ và tác dụng của nó (so sánh) và tác dụng của dấu hai chấm (ngăn cách với thành phần phụ chú).

Ngữ liệu lấy trong chương trình Ngữ văn 8, tập 1. Đây là văn bản quen thuộc và trọng tâm của lớp 8 nên không gây khó dễ cho học sinh.

Về phần nghị luận xã hội:

Các thầy cô nhận định quan điểm được đưa ra trong đề bài nghị luận xã hội khá cấp thiết trong xã hội hiện đại phương Đông, khi nhiều phụ huynh vẫn cho mình cái quyền can thiệp vào đời sống cá nhân của con cái, sắp đặt tương lai cho chúng; còn giới trẻ lại mong muốn tự khẳng định mình, tự tìm con đường đi cho mình.

Với đề này, học sinh phải biết kết hợp thao tác lập luận phân tích để chỉ ra cái lợi, cái hại; cái hay cái dở khi “tự viết nên câu chuyện đời mình”. Đồng thời phải biết lấy dẫn chứng những tấm gương tự lập để chứng minh.

Về phần nghị luận văn học:

Đề ra vào tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận. Tuy nhiên, điểm đặc biệt của để thi là ở chỗ các khổ thơ không liền mạch mà được lựa chọn rải rác trong văn bản, chủ yếu là những khổ thơ xuất hiện rõ nét vẻ đẹp của con người lao động trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Một trong những phần nâng cao của đề bài là việc đưa ra một nhận định của chính nhà thơ Huy Cận về tác phẩm: "khúc tráng ca, ca ngợi con người trong lao động”.

Theo các thầy cô giáo, để làm rõ khái niệm này, học sinh phải nêu được hoàn cảnh sáng tác, phải thể hiện được tư thế làm chủ cuộc đời, làm chủ thiên nhiên của những ngư dân vùng đất Quảng Ninh. Và cao hơn hết là giá trị của lao động, thể hiện rõ nét qua thành quả lao động. Hình thức là một bài văn hoàn chỉnh, yêu cầu kết hợp nhiều thao tác lập luận, thao tác bình luận được đề cao (cảm nhận).

Thủy Tiên (T/h)