Danh ca Thái Thanh: Giọng hát "vượt thời gian" khiến bao con tim say đắm

Giọng hát Thái Thanh sống mãi vì hai điều: Bà hát với tình yêu âm nhạc và cháy hết mình khi đứng trước khán giả.

Giọng hát "vượt thời gian" của diva Sài Gòn thuở xưa

Danh ca Thái Thanh vừa qua đời ở tuổi 86, để lại bao tiếc thương cho những khán giả đam mê nhạc xưa và các ca sĩ, nghệ sĩ đồng nghiệp thuộc nhiều thế hệ.

Giọng hát từng được coi là "tiếng trời" thuở nào đã về với thiên thu và người đời yêu mến Thái Thanh giờ đây chỉ còn biết lục lại những album nhạc cũ, ôn lại nhiều câu chuyện về bà.

Thái Thanh sinh năm 1934 tại làng Bạch Mai, Hà Nội. Danh ca Thái Thanh được cho là sở hữu giọng hát “vượt thời gian”, từng bị dư luận vẽ ra đủ thứ giai thoại về bí quyết học nhạc. Còn có tin đồn, Thái Thanh hát hay như thế nhờ chui đầu vào chum để tập phát âm.

Phải biết rằng, dù Thái Thanh không theo học bất cứ trường lớp nào về nhạc lý nhưng bà vốn là con nhà nòi âm nhạc, có chị gái là ca sĩ Thái Hằng, anh rể là nhạc sĩ Phạm Duy, anh trai là nhạc sĩ Phạm Đình Chương và sau này, con gái bà là ca sĩ Ý Lan.

Thân phụ của Thái Thanh chơi đàn nguyệt, còn thân mẫu chơi đàn tranh và đàn tỳ bà hay nổi tiếng ở đất Bắc. Vì vậy mà, niềm đam mê nghệ thuật đã nằm sẵn trong huyết quản của bà.

Điều làm nên sự khác biệt trong giọng hát của Thái Thanh chính là sự ảnh hưởng từ các ngón nghề nhạc cụ dân tộc của cha và mẹ. Giai điệu của đàn nguyệt, đàn tranh và đàn tỳ bà khiến cô bé Thái Thanh luyện âm theo lối chầu văn, hát chèo. Tiếng hát của bà vì lẽ ấy mà vừa có sự tinh tế trong cách luyến láy của các làn điệu dân tộc vừa có sắc thái biểu cảm của dòng nhạc bác học phương Tây.

Nghệ thuật phát âm khiến mỗi chữ do Thái Thanh hát đều đẹp đến mê hồn. Người nghe có cảm tưởng như mỗi âm mà nữ danh ca phát ra là sản phẩm của một quá trình chuyển động của toàn bộ khoang miệng. Chính vì vậy mà thanh âm cất lên nghe mãnh liệt, chuẩn xác và vô cùng tròn trịa.

Nói về giọng hát của Thái Thanh, nhà văn Thụy Khuê đã viết: “Tiếng hát của Thái Thanh xanh thắm màu trời; long lanh đáy nước trong thơ Nguyễn Du; lơ lửng trời xanh ngắt trong vòm thu Yên Ðổ, tiếng hát sâu chót vót dưới đáy Tràng Giang Huy Cận hay đẫm sương trăng, ngừng lưng trời trong không gian Xuân Diệu; tiếng hát cao như thông vút, buồn như liễu đến từ cõi thiên thai nào đó trong mộng tưởng Thế Lữ”.

Với khán giả miền Nam, Thái Thanh được coi là giọng hát “vượt thời gian”, “giọng hát lên trời”. Ở thời đỉnh cao, danh ca Thái Thanh từng được coi là diva của làng nhạc Sài Gòn ngày xưa.

Lẽ thật, giọng hát Thái Thanh sống mãi vì hai điều: Bà hát với tình yêu âm nhạc và cháy hết mình khi đứng trước khán giả.

Một người mẹ hết lòng vì con

Danh ca Thái Thanh kết hôn năm 1956 với tài tử Lê Quỳnh tại Sài Gòn. Năm 1965, bà ly dị Lê Quỳnh sau khi đã có ba con gái và hai con trai là Ý Lan, Lê Việt, Quỳnh Hương, Thanh Loan và Lê Đại.

Cuộc hôn nhân của Thái Thanh và Lê Quỳnh khá ngắn ngủi nên bà đã một mình đồng hành cùng con gần như suốt chặng đường đời. Năm 1985, danh ca Thái Thanh và các con chuyển sang định cư ở Mỹ.

Cậu con trai út Lê Đại của Thái Thanh kém may mắn vì bị liệt. Bà đã coi mình là đôi chân của con. Khi sang Mỹ, Thái Thanh tự học lái xe để hàng ngày đưa con trai đi học trong suốt nhiều năm. Sự tận tụy của mẹ chính là điều giúp Lê Đại vượt qua sự tự ti về bệnh tật để yêu đời, yêu người và sống vui.

Còn cô con gái Thanh Loan mắc bệnh trầm cảm và nữ danh ca đã phải đồng hành cùng con gái trong những ngày tháng chiến đấu với bệnh tật. Để lấy lại niềm vui cho con gái, bà đã cùng con tham gia nhiều hoạt động cộng đồng, thiện nguyện.

Ở xứ người ngày ấy, nữ danh ca nức tiếng một mình chiến đấu với nghịch cảnh. Chuỗi ngày khó khăn đó đã tôi luyện Thái Thanh trở thành một người phụ nữ phi thường và đó cũng là lý do, các con luôn dành cho bà sự kính yêu.

Nữ ca sĩ Ý Lan tâm sự: “Tôi may mắn có tiếng hát và kỹ thuật hát thừa hưởng từ mẹ, còn kỹ thuật trình diễn được thừa hưởng từ bố”.

Ý Lan thừa nhận mình như là một "bản sao nhỏ" của mẹ Thái Thanh vậy, yêu ca hát và hết mực thương yêu các con của mình. Chị thầm cảm ơn mẹ vì đã không tạo điều kiện cho chị bước chân vào ngành ca hát sớm hơn, vì nhờ thế mà Ý Lan có được một mái gia đình với thật đông các con ngoan.

Hồi năm 2018, khi trở về Việt Nam, ca sĩ Ý Lan chia sẻ, sức khỏe của danh ca Thái Thanh khá yếu, bà phải nằm điều trị ở bệnh viện nên rất khó có cơ hội tái ngộ khán giả trong nước.

Ý Lan cho biết, chị cùng em gái Quỳnh Hương thay phiên nhau chăm sóc mẹ trong bệnh viện. Ngoài ra, chị còn thuê thêm hai người giỏi chuyên môn túc trực bên mẹ bởi danh ca Thái Thanh chỉ nằm một chỗ và được truyền dinh dưỡng.

Ý Lan cũng tâm sự, trong những lần đi hát gần đây có rất nhiều khán giả hỏi thăm sức khỏe của mẹ chị - danh ca Thái Thanh, và yêu cầu chị hát những ca khúc đã vang bóng một thời của bà.

Ý Lan không ngần ngại thể hiện lại những ca khúc gắn liền với tên tuổi của mẹ để đáp ứng yêu cầu của người mộ điệu như: Kiếp nào có yêu nhau, Nửa hồn thương đau, Nghìn trùng xa cách…

“Tôi rất cảm động khi khán giả luôn nhớ đến tiếng hát của mẹ tôi. Là con gái của bà, mỗi lần thể hiện lại ca khúc mẹ trên sân khấu, tôi cảm thấy rất hạnh phúc”, Ý Lan nói.

Vi An (T/h)