Đại biểu Quốc hội: Lộ thông tin cá nhân khiến lừa đảo qua mạng bùng phát mạnh

Sáng 24/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Hà Nội Mới đưa tin, thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội nhận định, thực tiễn cho thấy, hiện tượng lộ lọt dữ liệu cá nhân đang diễn ra ngày càng phổ biến và tinh vi. Từ những thông tin tưởng như vô hại như số điện thoại, địa chỉ email, đến thông tin về tài khoản ngân hàng, hồ sơ y tế... đều có thể bị thu thập, mua bán, sử dụng một cách trái phép.

Hệ quả là các hành vi lừa đảo qua mạng bùng phát mạnh mẽ, gây bất ổn trong xã hội và ảnh hưởng tới niềm tin của người dân. Vì vậy, việc Quốc hội xem xét ban hành luật này là hết sức cấp thiết, nhằm khắc phục khoảng trống pháp lý, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ quyền con người trong không gian số và thúc đẩy phát triển kinh tế số một cách an toàn, bền vững.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) phát biểu thảo luận. Ảnh: An ninh thủ đô

Theo An ninh thủ đô, cho ý kiến về xử lý vi phạm quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân, quy định tại Điều 4 của Dự thảo, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) tán thành cao với quy định xử phạt vi phạm hành chính từ 1-5% doanh thu của năm liền trước đối với tổ chức, doanh nghiệp vi phạm.

Theo đại biểu, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta cần có chế tài nghiêm khắc để bảo vệ dữ liệu cá nhân trước những hành vi thu thập, sử dụng trái phép với mục đích trục lợi. Tuy nhiên, để quy định này khả thi hơn trong thực tiễn, cần bổ sung quy định xử phạt với các doanh nghiệp mới thành lập, doanh nghiệp không có doanh thu, hoặc doanh nghiệp có doanh thu nhưng không có lợi nhuận.

Bởi, nếu chỉ căn cứ vào doanh thu của năm liền trước thì sẽ không bao quát được đầy đủ các tình huống phát sinh. Về quyền của chủ thể dữ liệu quy định tại Điều 8 dự thảo, đại biểu nhất trí với các quyền đã được xác lập, đặc biệt là quyền được biết và quyền đồng ý. Để đảm bảo chặt chẽ, đại biểu đề nghị sửa đổi theo hướng:

Tại Khoản 1, cần bổ sung quy định “chủ thể dữ liệu được biết về hoạt động thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân của mình”. Dự thảo chỉ quy định quyền được biết về hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân chứ chưa quy định quyền được biết về hoạt động thu thập dữ liệu cá nhân. Việc bổ sung quyền được biết về hoạt động thu thập dữ liệu cá nhân giúp đảm bảo sự minh bạch, cũng như là tiền đề để người dân thực hiện quyền đồng ý một cách chủ động và chính xác. Với khoản 2 cần sửa thành “chủ thể dữ liệu được đồng ý hoặc từ chối cho phép thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân của mình, trừ trường hợp luật có quy định khác”.

Về sự đồng ý của chủ thể dữ liệu được quy định tại Điều 10, Khoản 4 dự thảo Luật, đại biểu đề nghị bổ sung thêm “bên kiểm soát và xử lý dữ liệu cá nhân không chỉ có nghĩa vụ liệt kê, mà phải liệt kê đầy đủ, rõ ràng, không mập mờ các mục đích thu thập và xử lý để bảo đảm chủ thể dữ liệu có thể đưa ra quyết định sáng suốt.” Việc này nhằm tránh tình trạng lợi dụng các mục tiêu chung chung, đánh tráo mục đích để hợp thức hóa hành vi vi phạm quyền riêng tư.

Đồng tình với việc cấm các hành vi mua bán dữ liệu cá nhân trái phép, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phân tích, nếu quy định theo hướng cấm tuyệt đối mà không có ngoại lệ hợp lý sẽ gây khó khăn trong thực thi, đồng thời có thể triệt tiêu một số mô hình kinh doanh số hợp pháp đang phát triển.

Do đó, đại biểu đề nghị sửa quy định này theo hướng “nghiêm cấm hành vi mua bán, chuyển nhượng dữ liệu cá nhân mà không có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể dữ liệu hoặc nhằm mục đích trục lợi, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân khác”. 

ĐBQH Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cũng đồng tình với quy định cấm mua bán dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, chỉ nên cấm mua bán dữ liệu cá nhân phi pháp, bất hợp pháp, không đúng quy định pháp luật. 

Đại biểu cho rằng việc mua bán dữ liệu cá nhân vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội, vì mục đích riêng tư của cá nhân mà chủ thể của dữ liệu đồng tình, đồng ý mua bán với nhau thì cũng nên cho phép. 

"Dữ liệu cá nhân của tôi, tôi thấy việc cung cấp không ảnh hưởng đến quốc phòng - an ninh, không nhạy cảm thì cũng nên cho phép mua bán", đại biểu nói.