Hiểm họa từ thiết bị quay lén ngụy trang tinh vi, rao bán tràn lan trên mạng- Bài 2: Đừng tự biến mình thành tội phạm

LTS: Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, các thiết bị ghi âm, ghi hình ngụy trang đang bị rao bán và sử dụng tràn lan, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, danh dự và nhân phẩm của công dân. Không ít vụ việc quay lén, phát tán hình ảnh nhạy cảm đã để lại hậu quả nghiêm trọng, cả về pháp lý lẫn tâm lý cho nạn nhân.

Nhằm góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, cảnh báo rủi ro và hướng dẫn người dân cách tự bảo vệ mình trước các hành vi xâm phạm đời tư, PV Đời sống & Pháp luật đã dày công tìm hiểu thị trường về camera quay lén, ghi âm giấu kín, các vấn đề pháp lý liên quan để  thực hiện loạt bài: "Hiểm họa từ thiết bị quay lén ngụy trang tinh vi, rao bán tràn lan trên mạng". Trân trọng giới thiệu tới quý vị độc giả.

Con dao hai lưỡi của công nghệ

Trong thời đại số, việc xâm nhập vào thế giới riêng tư của một người qua chiếc điện thoại chưa bao giờ dễ dàng đến thế. Chỉ với vài trăm nghìn đồng và một vài thao tác, bất cứ ai cũng có thể trở thành một "hacker", biến điện thoại của người khác thành công cụ theo dõi 24/7. Thậm chí việc mua bán loại mặt hàng này trên các trang mạng xã hội nhan nhản. Chính vì thế, sự tiện lợi "chết người" của công nghệ lại là con dao hai lưỡi. Đằng sau hành vi tưởng chừng vô hại này là những chế tài hình sự nặng nề mà nhiều người vẫn còn chủ quan, xem nhẹ cho đến khi quá muộn.

Trao đổi với PV Đời sống và Pháp luật, Luật sư Phạm Hồng Kiên (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo Nghị định 66/2017/NĐ-CP của Chính phủ về điều kiện kinh doanh thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình, định vị..., việc mua bán, tàng trữ hay sử dụng camera giấu kín đều thuộc diện bị kiểm soát chặt chẽ. Những cá nhân không có thẩm quyền vẫn mua, bán hoặc sử dụng loại thiết bị này là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, pháp luật hiện nay vẫn chưa có quy định thật sự chi tiết về việc tàng trữ, sử dụng thiết bị ghi âm, ghi hình nói chung, trong đó có các loại camera ngụy trang.

Luật sư Kiên phân tích, theo Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, việc quay phim, chụp ảnh người khác mà không được sự đồng ý là hành vi vi phạm quy định về thu thập, sử dụng thông tin cá nhân, có thể bị xử phạt hành chính đến 20 triệu đồng.

"Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, nếu người quay lén sau đó sử dụng hình ảnh, clip để phát tán trên không gian mạng, hoặc lưu truyền bằng hình thức khác như in ra và đưa cho người khác xem để nhằm mục đích làm nhục, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội “Làm nhục người khác”, với mức phạt tù từ 2 đến 5 năm, đồng thời có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.

Ngoài ra, người bị quay lén có quyền yêu cầu người vi phạm xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 11 Bộ luật Dân sự 2015", luật sư Kiên cho hay.

Nâng cao cảnh giác và cảnh báo của chuyên gia pháp lý

Luật sư Kiên cho biết thêm, trong bối cảnh tình trạng camera quay lén xuất hiện tràn lan, việc mỗi cá nhân nâng cao cảnh giác là điều cần thiết. Khi đến những nơi riêng tư như phòng nghỉ, phòng thay đồ, nhà vệ sinh…, người dân nên quan sát kỹ các vật dụng khả nghi như móc treo, ổ cắm điện, đồng hồ treo tường, đèn bàn... Nhiều loại camera được trang bị đèn LED nhỏ, phát sáng trong điều kiện thiếu sáng. Có thể tắt hết đèn, quan sát kỹ hoặc dùng điện thoại để phát hiện tín hiệu nhiễu, dấu hiệu khả nghi của thiết bị quay lén. Ngoài ra, các ứng dụng hoặc thiết bị dò camera chuyên dụng cũng có thể giúp phát hiện sớm nguy cơ.

Bên cạnh đó, Luật Viễn thông 2009 nghiêm cấm mọi hành vi thu trộm, nghe trộm hoặc truy cập trái phép vào thông tin điện thoại của người khác. Việc cài đặt phần mềm theo dõi, đánh cắp dữ liệu cá nhân có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 159 (tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín) hoặc Điều 288 (tội sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông) của Bộ luật Hình sự, với mức phạt cao nhất lên tới 7 năm tù.