Lá tre, vốn ít được chú ý, thực chất chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, giúp thanh nhiệt giải độc, giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ
Cây tre từ lâu được xem là biểu tượng văn hóa của người Việt, gắn bó mật thiết với làng quê và đời sống thường ngày. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần lá tre – vốn thường bị bỏ đi khi thu hoạch – lại chứa nhiều dưỡng chất và mang đến hàng loạt lợi ích sức khỏe đã được cả y học cổ truyền lẫn nghiên cứu hiện đại ghi nhận.
1. Thành phần dinh dưỡng và hoạt chất quý
Lá tre giàu silica, flavonoid, axit amin và các khoáng chất như kali, canxi, magie. Những hoạt chất này có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp giảm stress oxy hóa – yếu tố liên quan đến lão hóa và nhiều bệnh mạn tính.
Ngoài ra, các hợp chất phenolic trong lá tre còn được chứng minh có tính kháng viêm, kháng khuẩn, giúp làm mát cơ thể và hỗ trợ thải độc tự nhiên.
2. Thanh nhiệt, giải độc gan
Theo Cây Thuốc và Động Vật Làm Thuốc Việt Nam (NXB Y học), lá tre có vị ngọt nhạt, tính hàn, giúp “thanh phế nhiệt, lợi tiểu, tiêu đờm”. Từ lâu, dân gian đã dùng nước lá tre như một loại trà mát giúp hạ nhiệt, giải độc gan và giảm cảm giác nóng trong người – đặc biệt phù hợp trong những ngày oi bức hoặc với người thường xuyên uống rượu bia.
Lá tre có vị ngọt nhạt, tính hàn, giúp “thanh phế nhiệt, lợi tiểu, tiêu đờm”.
3. Giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ
Nghiên cứu của Đại học Nông nghiệp Trung Quốc cho thấy chiết xuất lá tre có tác dụng làm dịu thần kinh nhờ hoạt tính chống oxy hóa và khả năng điều hòa hormone căng thẳng. Uống một tách trà lá tre trước khi ngủ có thể giúp thư giãn, cải thiện chất lượng giấc ngủ, hỗ trợ người bị mất ngủ nhẹ.
4. Hỗ trợ giảm cân và kiểm soát đường huyết
Lá tre chứa chất xơ hòa tan và hoạt chất thúc đẩy chuyển hóa chất béo. Nghiên cứu đăng trên Food Chemistry (2017) chỉ ra chiết xuất lá tre giúp tăng chuyển hóa lipid và giảm cholesterol xấu (LDL), góp phần hỗ trợ giảm cân và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
Y học cổ truyền cũng ghi nhận việc dùng trà lá tre đều đặn giúp ổn định đường huyết, phù hợp cho người tiền tiểu đường. Tuy vậy, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.
5. Tăng cường sức khỏe răng miệng và làn da
Flavonoid và silica trong lá tre được xem là dưỡng chất quý cho da, tóc và răng. Silica là khoáng chất quan trọng trong quá trình tạo collagen, giúp da đàn hồi và làm chậm lão hóa. Một số sản phẩm làm đẹp châu Á hiện đã ứng dụng bột lá tre trong mặt nạ và kem dưỡng nhờ đặc tính kháng viêm tự nhiên.
Nước súc miệng hoặc trà lá tre cũng được dân gian dùng để giảm viêm lợi, nóng miệng và hạn chế vi khuẩn khoang miệng.
Y học cổ truyền cũng ghi nhận việc dùng trà lá tre đều đặn giúp ổn định đường huyết.
Một số bài thuốc từ cây tre:
- Dự phòng viêm não B: Dùng lá tre, vỏ bí đao, lá sen, rễ cỏ tranh, mỗi thứ 9g, sắc nước uống thay nước trong ngày. Để dự phòng viêm não, mỗi tuần cần uống 1-2 ngày.
- Chữa sốt cao, mê man do viêm não: Dùng trúc lịch 30-50g, hòa với nước đã đun sôi, chia ra uống trong ngày.
- Chữa ho suyễn, hoặc trúng phong cấm khẩu: Gừng sống giã vắt lấy nước cốt 1 chén, hòa với 1 chén trúc lịch cho bệnh nhân uống dần.
- Chữa ho khan: Dùng lá tre 12g, rau má 12g, vỏ rễ dâu 12g, quả dành dành (sao vàng) 8g), lá chanh 8g, cam thảo 6g; nước 700-800ml, sắc còn 250-300 ml, chia 2 lần uống trong ngày; cũng có thể tán thô, hãm vào phích uống dần. Dùng cho các trường hợp ho khan, đờm sát, cổ họng khô và ngứa, rêu lưỡi vàng mỏng.
- Chữa viêm màng phổi có tràn dịch: Lá tre 20g, vỏ rễ dâu 12g, hạt rau đay 12g, thạch cao 20g, hạt bìm bìm 12g, rễ cỏ tranh 12g, thổ phục linh 12g, bông mã đề 12g. Dùng 600ml nước, sắc còn 200ml; uống hết một lần trước bữa trưa 30 phút. Lại thêm nước, sắc lần thứ hai, uống trước bữa cơm chiều. Cùng với việc điều trị bằng kháng sinh, bài thuốc này có tác dụng hỗ trợ rất tốt.
- Chữa mất ngủ, tâm phiền hồi hộp: Dùng trúc như 16g, mạch môn (củ cây tóc tiên) 16g, sắc nước uống trong ngày.
