Chuyên gia khí tượng nói gì về mưa lớn bất thường những ngày vừa qua?

Ngày 19/5, thông tin với PV Đời sống & Pháp luật, PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, từ đầu tháng 5 đến nay, mặc dù chưa bước vào giai đoạn cao điểm của mùa mưa lũ ở Bắc Bộ, nhưng đã xuất hiện nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm như mưa dông, lốc, sét, mưa đá, trong đó một số nơi đã ghi nhận các đợt mưa dông, mưa lớn cục bộ với lượng mưa phổ biến từ 100 - 200mm, có nơi trên 300mm.

Đáng chú ý, mưa cường suất lớn trong một vài giờ thể lên đến 100 - 200mm (Yến Dương, Bắc Kạn lượng mưa từ 20h-24h ngày 17/5 lên đến 195mm; Na Hang - Tuyên Quang lượng mưa từ 21-24h ngày 17/5 là 198mm; Tân Lập - Hà Giang lượng mưa từ 20h-24h ngày 17/5 là 132mm; Quảng Yên - Quảng Ninh 150mm, Dân Tiến - Thái Nguyên lượng mưa trong một khoảng thời gian ngắn ngày 17/5 lên đến 192mm,…).

Đêm ngày 17/5 đến rạng sáng ngày 18/5, Bắc Kạn có mưa vừa, mưa to đến rất to và dông trong nhiều giờ đồng hồ gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản.

"Theo dự báo hiện tại, tổng lượng mưa tháng 5/2025 có thể cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 10 - 30%. Lượng mưa như này cũng chưa đáng kể so với tháng 5/2024 (mưa tháng 5/2024 cao hơn trung bình nhiều năm 30-60%). Điều đáng chú ý là sự xuất hiện của mưa cường suất lớn trong khoảng thời gian ngắn. Điều này cũng đã thường xuyên xảy ra những năm vừa qua", ông Khiêm cho biết.

Theo ông Khiêm, những ngày tới hiện tượng mưa dông vẫn còn xuất hiện chủ yếu vào chiều tối và đêm. Dự báo khoảng ngày 22-25/5, ở khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có khả năng xảy ra đợt mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ, lượng mưa phổ biến từ 100 - 250mm, có nơi trên 350mm; có thể xuất hiện mưa cục bộ với cường suất lớn (trên 100mm trong 3 giờ).

Ngoài ra ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, những vùng đã bắt đầu vào mùa mưa nên các đợt mưa dông vào chiều tối và đêm cũng sẽ xuất hiện thường xuyên hơn.

PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia

Để chủ động ứng phó với các tình hình thiên tai trong thời gia tới, Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản thông tin cảnh báo cáo một số nguy cơ thiên tai cụ thể gửi các Bộ, ngành và địa phương, đặc biệt từ này đến cuối tháng 5. 

Trong đó, có một số điểm cần lưu ý:

Thứ nhất, đây đang là thời điểm giao mùa nên hiện tượng mưa dông mạnh có thể xuất hiện kèm theo lốc xoáy, sét và mưa đá, gió giật mạnh. Các nguy cơ này không chỉ đối với các tỉnh Bắc Bộ mà các địa phương ở Tây Nguyên và Nam Bộ.

Thứ 2, lũ quét, sạt lở đất là nguy cơ thường trực mà Trung tâm Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vẫn liên tục cảnh báo trong những ngày tới, đặc biệt là các tỉnh miền Bắc vừa trải qua một đợt mưa lớn nên tại các vùng đồi núi như: Bắc Kạn, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang,… đất đá đã bão hòa nước nên nguy cơ trượt lở đất vẫn ở mức cao, người dân cần đề phòng với các hiện tượng trượt lở tránh gây thiệt hại về người và tài sản vật chất.

Thứ 3, với kịch bản mưa được dự báo như trên thì cần đề phòng nguy cơ từ ngày 22-25/5, trên thượng nguồn sông Thao, sông Lô và một số sông nhỏ ở Bắc Bộ, Thanh Hóa có khả năng xuất hiện một đợt lũ với biên độ lũ lên phổ biến từ 2-5m.

Ngoài ra, do mưa cường suất lớn chắc chắn xuất hiện ngày càng thường xuyên có thể gây ra ngập úng tại các vùng trũng thấp, khu đô thị, khu công nghiệp.