Cẩn trọng với bệnh gan nhiễm mỡ ở dân văn phòng

“Trẻ hóa” bệnh gan nhiễm mỡ ở dân văn phòng

Gan nhiễm mỡ là tình trạng các phân tử mỡ bám nhiều vào tế bào gan. Ở người bình thường, lượng mỡ trong gan chỉ từ 2-4% trong lượng. Nhưng đối với người bị gan nhiễm mỡ, lượng mỡ tăng trên 5%, trường hợp nặng có thể chiếm đến hơn 30%, ảnh hưởng nặng nề đến chức năng chuyển hóa lipid, protein cũng như thanh lọc và đào thải các chất độc hại ở gan.

Các thống kê gần đây cho thấy, gan nhiễm mỡ ngày càng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. Ở châu Âu, có khoảng 30% dân số mắc gan nhiễm mỡ trong khi các nước châu Á con số này chiếm từ 20-25%, tập trung nhiều ở độ tuổi từ 40-60. Ngay cả những người trẻ từ 30-40 cũng có nguy cơ mắc bệnh. Nguyên nhân là do chế độ ăn uống quá độ như dùng nhiều rượu bia, đồ ăn giàu chất béo cũng như lối sống tĩnh tại, ít vận động.

Trường hợp của anh Trương Quang Huy (41 tuổi, nhân viên công nghệ thông tin, tại Quận Hải Châu, Đà Nẵng) là ví dụ điển hình. Bản thân anh khá bất ngờ với kết quả gan nhiễm mỡ độ 2 trong một lần khám sức khỏe. Anh chỉ thỉnh thoảng đi nhậu cùng bạn bè, hầu hết thời gian còn lại là ngồi làm việc trên máy tính, hơi có bụng nhưng không nghĩ mình mỡ gan.

Giải đáp về vấn đề này, Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng, Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh cho biết: “Mỡ gan không chỉ do uống nhiều rượu bia, ăn uống quá độ mà ở dân văn phòng, đặc trưng dễ gặp nhất là ngồi lâu, ít vận động cũng hình thành gan nhiễm mỡ. Việc ngồi lâu trong một tư thế khiến enzyme chịu trách nhiệm phân hủy chất béo không được sản sinh, tốc độ đốt cháy calo giảm dẫn đến mỡ đọng lại nhiều trong máu và gan”. 

Bên cạnh đó, những thói quen xấu như thức quá khuya sau 11 giờ tối, nhịn ăn sáng, nhịn tiểu… cũng góp phần làm tăng tình trạng gan nhiễm mỡ. Trong đó, thức khuya ảnh hưởng đến các chức năng gan, bao gồm chức năng chuyển hóa mỡ. Lâu dần các phân tử mỡ không được chuyển hóa hết sẽ bám trở lại gan làm mỡ trong gan tăng cao. Nhịn ăn sáng khiến gan không đủ năng lượng hoạt động, làm giảm công suất đào thải chất độc hại và chuyển hóa chất. 

Đặc biệt, trong khảo sát Kiểm tra Dinh dưỡng và sức khỏe quốc gia Hàn Quốc, ở dân văn phòng ngồi làm việc kéo dài trong nhiều giờ làm gia tăng các bệnh chuyển hóa, trong đó có gan nhiễm mỡ, đái tháo đường, rối loạn lipid máu,… Nếu không thay đổi thói quen và có phương pháp cải thiện, người bệnh không chỉ đối mặt với mỡ gan, ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn có nguy cơ gặp phải biến chứng nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. 

Thay đổi để phòng tránh gan nhiễm mỡ

Theo Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng, hiện nay vẫn chưa có loại thuốc đặc trị bệnh gan nhiễm mỡ. Trong trường hợp mỡ gan trên 10% có thể được kiểm soát bằng nhóm thuốc statin để hạ cholesterol. Tuy nhiên, cần cẩn trọng tác dụng phụ bởi statin có thể gây tăng men gan, suy giảm chức năng gan, yếu cơ, nhược cơ,… Do vậy, nên kiểm soát được các nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ bằng cách điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt thích hợp. 

Đối với dân văn phòng, thứ nhất, nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để vận động thúc đẩy quá trình trao đổi chất và tăng hiệu quả chuyển hóa năng lượng. Tập thể dục thúc đẩy gan chuyển hóa mỡ, kiểm soát cân nặng và tăng mỡ tốt HDL Cholesterol (giúp đưa mỡ xấu LDL Cholesterol về gan để chuyển hóa). 

Thứ hai, nên đứng dậy ra khỏi ghế ít nhất một lần sau mỗi giờ làm việc, tránh ngồi lâu tích tụ mỡ vòng bụng. Người có mỡ bụng càng lớn, tỷ lệ bị gan nhiễm mỡ càng cao. Thay vì ngồi bàn giấy, đứng làm việc hơn 60 phút mỗi ngày có thể đốt cháy ít nhất 87 calo, tương đương gần 20 phút chạy bộ nhẹ nhàng. Từ đó giảm nguy cơ béo phì – nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ. 

Thứ ba, nên kết hợp chế độ ăn uống khoa hoặc bằng cách duy trì thói quen ăn sáng đầy đủ, tránh ăn quá khuya. Hạn chế sử dụng rượu bia, giảm các thực phẩm nhiều chất béo, đường, tinh bột,… Nên bổ sung nhiều vitamin, chất xơ có trong các loại rau củ quả. Có thể sử dụng nước ép từ cam Bergamot hoặc chiết xuất cam Bergamot để hỗ trợ giảm mỡ máu và mỡ gan, đồng thời tăng cường chất chống oxy hóa bảo vệ tế bào gan. Đây là một trong số ít tinh chất được chứng minh lâm sàng vừa hỗ trợ giảm mỡ máu vừa hỗ trợ giảm mỡ gan. 

Thứ tư, tránh thức khuya, làm việc quá sức và nên đi ngủ sớm trước 11 giờ để gan hoạt động tốt hơn. 

Ngoài ra, người bị gan nhiễm mỡ có thể kết hợp các sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ giảm mỡ gan, cải thiện chức năng gan, bảo vệ gan đồng thời thăm khám định kỳ, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm từ các bệnh lý chuyển hóa. 

Minh Tịnh