Các triệu chứng mới nhất và yếu tố nguy cơ của bệnh đậu mùa ở khỉ

Ngày 23/7, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố đậu mùa khỉ là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng. Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO, đã tổ chức một buổi họp cùng hội đồng cố vấn để đưa ra quyết định này.

Đây là lần thứ hai trong hơn hai năm, WHO phải ban bố Tình trạng Khẩn cấp Y tế Công cộng Quốc tế (PHEIC). Lần trước đó là đối với dịch COVID-19, đến nay vẫn giữ tình trạng khẩn cấp.

Đến nay các ca mắc đậu mùa khỉ đã được ghi nhận tại hàng chục quốc gia - Ảnh: Getty

PHEIC được WHO định nghĩa như một "sự kiện bất thường", "tạo thành mối nguy hại đến sức khỏe cho các quốc gia thông qua sự lây lan của bệnh tật quốc tế", yêu cầu các "phản ứng phối hợp" từ nhiều quốc gia. Đậu mùa khỉ đã lây lan cho hàng chục nghìn người tại nhiều quốc gia chỉ trong vài tuần. "Đợt bùng phát đến nay đã lan nhanh khắp thế giới, thông qua phương thức lây truyền mới mà chúng ta còn hiểu biết quá ít", ông Tedros cho biết.

Tuyên bố về trường hợp khẩn cấp toàn cầu của WHO nhằm báo hiệu nguy cơ lớn về y tế, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều quốc gia để ngăn chặn dịch bệnh lây lan xa hơn. Động thái này cũng có thể khiến các nước thành viên đầu tư thêm nguồn lực vào việc kiểm soát đợt bùng phát trước mắt, bổ sung kinh phí nhằm chia sẻ vaccine, phương pháp điều trị.

Các triệu chứng và yếu tố nguy cơ

CDC Hoa Kỳ khuyến cáo mọi người nên tránh tiếp xúc thân mật với những người bị phát ban trông giống như bệnh đậu mùa khỉ và xem xét giảm thiểu quan hệ tình dục với nhiều bạn tình hoặc bạn tình ẩn danh.

Trước đây, bệnh đậu mùa khỉ thường bắt đầu với các triệu chứng tương tự như bệnh cúm, bao gồm sốt, nhức đầu, đau cơ, ớn lạnh, kiệt sức và sưng hạch bạch huyết. Sau đó, bệnh tiến triển thành phát ban có thể lan rộng khắp cơ thể. Bệnh nhân được coi là dễ lây nhiễm nhất khi phát ban.

Tuy nhiên, trong đợt bùng phát hiện tại, các triệu chứng không điển hình. Một số người phát ban đầu tiên, trong khi những người khác phát ban mà không có bất kỳ triệu chứng giống cúm nào. Nhiều bệnh nhân đã phát ban khu trú trên bộ phận sinh dục và hậu môn của họ.

CDC và WHO cho biết phát ban rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lây truyền qua đường tình dục thông thường.

Theo CDC, mặc dù bệnh đậu khỉ có thể lây lan qua các giọt đường hô hấp, nhưng điều này đòi hỏi sự tương tác trực diện lâu dài. Các quan chức y tế không tin rằng bệnh đậu mùa khỉ đang lây lan qua các giọt bắn nhỏ như COVID-19. 

Bệnh đậu mùa ở khỉ cũng có thể lây lan khi tiếp xúc với các vật liệu bị ô nhiễm, chẳng hạn như khăn trải giường và quần áo.

Trước nay, bệnh đậu mùa khỉ chủ yếu lưu hành ở Trung Phi và Tây Phi nhưng từ tháng 5 vừa qua, bệnh đã xuất hiện ở bên ngoài 2 khu vực này và bắt đầu lây lan nhanh. Tính đến nay đã có hơn 15.000 ca được báo cáo mắc bệnh đậu mùa khỉ ở những nước trước đây không hề phát hiện căn bệnh này.

Theo các quan chức WHO, gần một nửa trong số những nước phát hiện bệnh đậu mùa khỉ vào thời điểm hiện nay đã đảm bảo khả năng tiếp cận vắc xin ngừa căn bệnh này.

Mộc Miên (T/h)