Các loại thực phẩm có nguy cơ nhiễm chì cao và cách nhận biết

(ĐSPL) - Thực phẩm nhiễm chì đang trở thành nỗi ám ảnh đối với người tiêu dùng. Dưới đâu là những loại thực phẩm dễ bị nhiềm chì và cách nhận biết.

Cơ thể chúng ta sẽ ra sao khi nhiễm độc chì

Thông tin trên Trí thức trẻ, chì (Pb) là một kim loại nặng, là nguyên tố có độc tính cao với sức khỏe con người. Chì có thể đến từ không khí, từ môi trường bị ô nhiễm, do tiếp xúc với thực phẩm, nước, đồ chơi hay mỹ phẩm, vật dụng có chứa chì....?

Cụ thể, chì có thể xâm nhập vào cơ thể chúng ta do hít bụi từ các loại sơn cũ có chứa chất chì, hay tiếp xúc với nguồn nước, nguồn đất bị ô nhiễm chì, hít thở không khí từ hoạt động công nghiệp có chì...

Bên cạnh đó, sử dụng các loại mỹ phẩm, thực phẩm có chứa chì, hoặc đưa tay dính chì, sản phẩm có chứa chì đưa lên miệng cũng là cách gián tiếp đưa chì vào cơ thể chúng ta.

Hàm lượng chì hấp thụ vào máu tùy theo độ tuổi và lượng thực phẩm có trong dạ dày. Đặc biệt hơn, cùng số lượng chì ăn vào, trẻ em hấp thụ chì vào máu nhiều hơn người lớn tới 4 - 5 lần.

Sau khi hấp thu, chì tác động lên hệ thống enzyme vận chuyển hiđro gây nên một số rối loạn cơ thể, trong đó chủ yếu là rối loạn bộ phận tạo huyết (tủy xương). Chì xâm nhập vào máu và ít nhất khoảng 99\% lượng chì gắn với hồng cầu.

Về lâu dài, chì tập trung chủ yếu ở xương, đặc biệt ở vỏ xương. Ở người lớn, 95\% lượng chì của cơ thể ở xương, trong khi ở trẻ em là 70\%. Chì cũng xâm nhập cả móng tay, chân, mồ hôi, nước bọt và sữa. Chì đào thải khỏi cơ thể rất chậm và cứ ở xương trong nhiều năm.

Cụ thể, lượng chì hấp thu vào cơ thể không được giữ lại sẽ được đào thải chủ yếu qua nước tiểu (khoảng 65\%) và qua mật (khoảng 35\%). Một lượng rất nhỏ qua mồ hôi, lông tóc và móng. Trẻ em giữ lại chì trong cơ thể nhiều hơn so với người lớn, trẻ giữ lại tới 33\% lượng chì so với 1-4\% ở người lớn.

Tuy nhiên, chì tích luỹ trong xương còn có thể đi vào máu trong quá trình mang thai, do đó thai nhi bị phơi nhiễm, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe em bé sau này.

Theo WHO, nhiễm độc chì gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng về sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ em. Thống kê của WHO cho thấy khoảng 600.000 các ca chậm phát triển hàng năm trong trẻ em do nhiễm độc chì. Điều đáng chú ý là có tới 99\% trẻ em bị nhiễm chì đến từ các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Bình thường nồng độ chì trong máu toàn phần khi xét nghiệm phải dưới 10 µg/dL, lý tưởng nhất là không có chất chì trong máu. Nếu xét nghiệm mà kết quả vượt ngưỡng này thì điều đó có nghĩa là cơ thể bạn đã bị nhiễm độc chì.

Theo các nhà khoa học, tình trạng nhiễm độc chì ở trẻ em và người lớn có sự khác biệt nhau. Tuy nhiên, chủ yếu phân ra 3 dạng chính: mức độ nặng, nhẹ và trung bình.

- Chẩn đoán mức độ nhiễm độc chì ở trẻ em

Ở mức độ phơi nhiễm cao, với nồng độ chất chì ở trong máu trên 70 µg/dL: chì tấn công vào não và hệ thần kinh trung ương gây hôn mê, co giật và thậm chí tử vong. Trẻ em sống sót sau ngộ độc chì nặng có thể để lại hậu quả chậm phát triển trí tuệ, còi xương và rối loạn hành vi.

Ở mức độ trung bình - nồng độ chất chì ở trong máu từ 45 đến 70 µg/dL: xuất hiện tổn thương thần kinh trung ương như tăng kích thích, ngủ lịm từng lúc, quấy khóc, rối loạn tiêu hóa, chán ăn...

Chì ảnh hưởng đến sự phát triển não của trẻ em dẫn đến giảm chỉ số thông minh (IQ), thay đổi hành vi như giảm sự tập trung và tăng hành vi chống đối xã hội, giảm trình độ học vấn.

Ở mức độ phơi nhiễm nhẹ, nồng độ chất chì ở trong máu dưới 45 µg/dL: chưa có triệu chứng bệnh nặng nhưng là nguyên nhân của hàng loạt các tổn thương trên nhiều hệ thống cơ thể.

- Mức độ nhiễm độc chì ở người lớn

Ở mức độ nặng - nồng độ chất chì ở trong máu trên 100 µg/dL: hệ thần kinh trung ương ở não xuất hiện cơn co giật, hôn mê, liệt thần kinh sọ não, rối loạn tiêu hóa, nôn kéo dài, biểu hiện bệnh lý thận...

Ở mức độ trung bình - nồng độ chất chì ở trong máu từ 70 đến 100 µg/dL: đau đầu, mất trí nhớ, suy giảm khả năng tình dục, rối loạn tiêu hóa, vị giác có vị kim loại, đau bụng, táo bón...

Ở mức độ nhẹ - nồng độ chì trong máu 40 - 69 µg/dL: buồn ngủ, mệt mỏi, giảm trí nhớ, có dấu hiệu bệnh lý thận, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa.

Những loại thực phẩm dễ nhiễm chì nhất 

Rau muống

Thông tin trên báo Sức khỏe Gia đình, rau muống là loại rau dẫn đầu trong nhóm rau ăn lá có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao, chứa rất nhiều thuốc kích thích, thuốc trừ sâu. Phụ nữ mang thai ăn phải rau muống nhiễm chì có nguy cơ làm cho thai nhi kém phát triển hoặc làm dị dạng thai nhi.

Trẻ em ăn rau muống nhiễm chì càng có nguy cơ bị ảnh hưởng hơn. Biểu hiện cấp tính có thể là ngộ độc, nôn mửa, co giật. Nhiễm độc mãn tính rất khó phát hiện, gây ảnh hưởng đến trí não, khiến cho trẻ không thông minh, chậm lớn và thiếu máu.

Để chọn được rau muống an toàn cho gia đình, chị em nội trợ cần lưu ý nhận biết rau muống nhiễm chì qua những điểm sau:

- Rau muống bị nhiễm chì có thân to hơn bình thường.

- Lá rau có màu xanh đen do hấp thụ nhiều kim loại nặng.

- Sau khi luộc rau, nước rau muống sẽ có màu xanh nhạt. Khi nguội nước đổi thành màu xanh đen, có vẩn đen kết tủa.

- Rau muống nhiễm chì ăn có vị chát chứ không ngọt.

Ngao, trai, ốc, hến...

Các nhà khoa học ở ĐH Y Hà Nội đã cho biết, trong tổng số 240 mẫu thủy sản gồm: cá chim, cá trôi, cá trắm, cá mè, trai, cua, ốc, rô phi lấy từ 16 hồ trên địa bàn Hà Nội thì hầu hết đều nhiễm chì, thủy ngân, asenic, nikel, chrome...

Đặc biệt đối với chrome, không có mẫu nào đạt tiêu chuẩn cho phép. Còn nikel chỉ có 0,8\% số mẫu đạt tiêu chuẩn cho phép. Th.S-BS Trịnh Bảo Ngọc, thành viên nhóm nghiên cứu nói: “Thủy sản ở tất cả các ao hồ được nghiên cứu đều nhiễm nikel, chrome vượt 10-15 lần tiêu chuẩn cho phép của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Vào mùa khô, mức ô nhiễm này còn cao gấp 2-3 lần mùa mưa”.

Trong đó nhiễm độc chì nặng nhất là ốc, cua, trai… do sống ở tầng đáy với nhiều lớp bùn đọng “ngấm” kim loại nặng, chỉ có 25\% mẫu nghiên cứu đạt tiêu chuẩn.

Ngọc Anh (Tổng hợp)

Nguồn: Người đưa tin