BOT giao thông có thể sẽ được bảo lãnh doanh thu tối thiểu

Theo đề xuất, trong 5 năm đầu vận hành công trình dự án, Nhà nước bảo lãnh doanh thu tối thiểu đảm bảo đến 75% doanh thu được dự kiến trong hợp đồng dự án và đến 65% trong 5 năm kế tiếp.

Bộ KH&ĐT đang xây dựng dự thảo Luật PPP gồm 12 chương, 117 điều. Trong đó, điểm đáng chú ý trong dự thảo luật là có nhiều quy định mới so với pháp luật hiện hành như: Bảo lãnh doanh thu tối thiểu, quy định về chia sẻ rủi ro trong dự án PPP…

Cụ thể, quy định về bảo lãnh doanh thu tối thiểu được Bộ KH&ĐT đề xuất áp dụng theo nguyên tắc: Trong 5 năm đầu vận hành công trình dự án, Nhà nước bảo lãnh doanh thu tối thiểu đảm bảo đến 75% doanh thu được dự kiến trong hợp đồng dự án và đến 65% trong 5 năm kế tiếp; Trường hợp ngược lại, khoản doanh thu vượt quá 125% trong 5 năm kể từ thời điểm bắt đầu hoạt động và 135% trong 5 năm kế tiếp, nhà đầu tư phải nộp lại phần vượt quá cho Nhà nước.

Ông Trần Văn Thế - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam cho rằng, việc đưa quy định bảo lãnh doanh thu tối thiểu vào dự thảo Luật PPP là phù hợp với thực tiễn để thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư các dự án theo hình thức PPP, đặc biệt là ở lĩnh vực hạ tầng giao thông.

Trước đó, cuối năm 2018, Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả nghiên cứu cơ chế bảo lãnh chính phủ thí điểm đối với các dự án giao thông trọng điểm. Theo đó, Bộ Tài chính khẳng định tính cần thiết của cơ chế này, tuy nhiên vì chưa có cơ sở pháp lý nên không thể triển khai áp dụng. Tại văn bản này, Bộ Tài chính kiến nghị luật hóa nội dung này trong Luật PPP; đồng thời sửa đổi các luật gồm Luật Đầu tư công; Luật Quản lý nợ công; Luật Ngân sách nhà nước.

Theo Bộ KH&ĐT, ở một số quốc gia, hình thức bảo lãnh doanh thu tối thiểu được thực hiện trong giai đoạn đầu phát triển thị trường PPP nhằm gia tăng tính hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, bảo lãnh doanh thu tối thiểu cũng có những mặt hạn chế. Ví dụ, không tạo động lực tối đa hóa doanh thu của nhà đầu tư, gia tăng gánh nặng ngân sách nhà nước. Việc xác định tổng mức đầu tư không chính xác (quá cao) dẫn đến yêu cầu về doanh thu cần đạt được ở mức tương ứng, từ đó đề xuất Chính phủ thực hiện bảo lãnh doanh thu mà không căn cứ trên số liệu chính xác.

Để xây dựng Dự thảo Luật PPP, Bộ KH&ĐT đã lấy ý kiến đối với tính cần thiết của cơ chế bảo lãnh doanh thu tối thiểu cho dự án PPP. Theo đó, trường hợp áp dụng bảo lãnh doanh thu tối thiểu, thì quy định chặt chẽ đối tượng được bảo lãnh do Thủ tướng Chính phủ quyết định căn cứ vào tính chất và yêu cầu thực hiện dự án. Nguyên tắc áp dụng bảo lãnh doanh thu tối thiểu theo hướng chia sẻ hài hòa: trong 5 năm đầu vận hành công trình dự án, Nhà nước bảo lãnh doanh thu tối thiểu đảm bảo tới 75% doanh thu được dự kiến trong hợp đồng dự án và 65% trong 5 năm kế tiếp. Trường hợp ngược lại, khoản doanh thu vượt quá 125% trong 5 năm kể từ thời điểm bắt đầu hoạt động và 135% trong 5 năm kế tiếp sẽ được thanh toán cho phía Nhà nước.

Cơ chế chia sẻ rủi ro doanh thu theo nhiều ý kiến là khá phù hợp, vừa cân bằng rủi ro, vừa đảm bảo sự yên tâm cho nhà đầu tư, ngân hàng tài trợ vốn. Ông Nguyễn Viết Huy - Phó Vụ trưởng Vụ PPP thuộc Bộ GTVT - nhận định, không bảo lãnh doanh thu tối thiểu sẽ không thể thu hút nhà đầu tư nước ngoài.

Ông Nguyễn Văn Tỉnh - Tổng giám đốc Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (Vidifi) - thậm chí cho rằng, mức 75% như Bộ KH&ĐT lấy ý kiến còn thấp, nên nâng lên 80 - 85%. Bởi vì các dự án được bảo lãnh không áp dụng tràn lan, mà do Thủ tướng Chính phủ quyết định và ở tầm dự án như vậy chắc chắn là dự án lớn, lợi ích xã hội nhiều hơn lợi ích kinh tế, có tác động lan tỏa.

Vũ Đậu (T/h)