Bác sĩ giải cứu thành công "nỗi sợ vô hình" của một sản phụ

Thông tin từ bệnh viện Trung ương Huế cơ sở 2, các y bác sĩ của đơn vị vừa mổ cấp cứu và cứu sống một thai nhi có dây rốn thắt nút rất hiếm gặp.

Từ nơm lớp lo sợ đến vỡ òa hạnh phúc

Theo đó, sản phụ Hồ Thị Dịu H. (26 tuổi), trú xã Ngư Thủy Bắc huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình nhập viện tại khoa Phụ sản - cơ sở 2 (xã Phong An, huyện Phong Điền, Thừa Thiên - Huế), thuộc bệnh viện Trung ương Huế với chẩn đoán thai con rạ 40 tuần 3 ngày/thiểu ối/ thai kém phát triển/ vảy nến toàn thân (cân nặng thai nhi ước tính 2.100gr).

Quá trình theo dõi chuyển dạ phát hiện nhịp tim thai bất thường trên monitoring, ê kíp bác sĩ sản khoa đã phối hợp cùng bác sĩ gây mê hồi sức hội chẩn và nhanh chóng tiến hành phẫu thuật lấy thai. Ghi nhận trong quá trình phẫu thuật, dây rốn bé bị thắt nút, cản trở tuần hoàn thai nhi. Đây là một trường hợp hiếm gặp trong sản khoa nhưng tỉ lệ tử vong thai nhi cao nếu không được can thiệp kịp thời.

Một bé gái cân nặng 2.100gram hồng hào, khóc to đã được chào đời khoẻ mạnh. Cuộc phẫu thuật thành công đã mang lại niềm vui và hạnh phúc cho gia đình sản phụ và ê-kíp y, bác sĩ, nữ hộ sinh thực hiện. BS.CKII Bùi Phim, Trưởng khoa Sản, bệnh viện Trung ương Huế cơ sở 2 cho biết, dây rốn thai nhi trung bình dài từ 40- 60cm và có đường kính 1,5-2cm, có vai trò vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng từ nhau thai tới bào thai. Dây rốn thắt nút, một trong những trường hợp hiếm gặp trong mang thai và sinh nở nhưng cũng là mối nguy hiểm “đe dọa”, “nỗi sợ vô hình” của hàng triệu mẹ bầu ở nước ta và khắp thế giới.

Theo nghiên cứu, tỉ lệ dây rốn thắt nút chiếm 0,3 - 2,2% các ca sinh và tỉ lệ tử vong của các thai nhi gặp phải tình trạng này cao hơn gấp 4 lần so với thai bình thường. BS. Bùi Phim chia sẻ thêm, một số nguyên nhân có thể dẫn đến sự hình thành của dây rốn thắt nút bao gồm: Mẹ lớn tuổi, thai nhỏ, thai hoạt động nhiều, dây rốn dài, nước ối nhiều, đa thai...

Việc  chẩn đoán dây rốn thắt nút dựa vào chủ yếu là siêu âm thai nhi Doppler màu và siêu âm 4D, phát hiện thường vào tuần thứ 9-12 của thai kỳ. Việc theo dõi chuyển dạ ở thai nhi có dây rốn thắt nút cần được thực hiện nghiêm ngặt bằng monitoring tim thai để phát hiện sớm dấu hiệu thai suy và mổ lấy thai kịp thời.

Trường hợp dây rốn thắt nút lỏng vẫn có thể sinh thường nhưng không chắc chắn trẻ có tử vong hay không. Thông tin từ  bệnh viện Trung ương Huế cơ sở 2, sau ca mổ, mẹ con sản phụ H. sức khoẻ tốt, ổn định.

Dây rốn thắt nút - Mối nguy hiểm đáng sợ

Dây rốn là mối dây kết liền giữa mẹ và bé trong suốt thời gian thai kỳ, dây rốn cung cấp khí ô-xy và dưỡng chất cho bé và giúp thải chất thải của bé ra ngoài.  Đúng như tên gọi, dây rốn thắt nút là hiện tượng dây rốn tự tạo thành nút thắt bên ngoài trong quá trình thai xoay chuyển vận động trong buồng ối. Tỉ lệ dây rốn thắt nút trong các thai nhi không cao, đa phần rốn thắt lỏng lẻo và không gây nguy hại cho bé trong quá trình mang thai.

Tuy nhiên nếu dây rốn bị thắt nút sớm thì khi em bé lớn dần lên và cử động nhiều sẽ có thể làm thắt chặt nút thắt, gây thiếu máu và oxy cho thai nhi. Đặc biệt những trường hợp thai chuyển dạ sinh ngã âm đạo với dây rốn thắt nút có thể gây thiếu máu não, bại não hoặc thai tử ngay sau sinh. Hiện y học, không có biện pháp phòng ngừa dây rốn thắt nút do vậy, các bà mẹ mang thai nên thực hiện khám thai định kỳ; siêu âm thai ít nhất ba lần trong quá trình mang thai. Cũng nên quan tâm đến các chương trình tầm soát trước sinh và siêu âm đánh giá tình trạng dây rốn trong suốt thời kỳ mang thai ở cơ sở y tế tin cậy mới giúp phát hiện sớm và ngăn ngừa biến chứng trước, trong và sau sinh.

Theo bác sĩ Thu Hà (Nam Định) bên cạnh dây rốn thắt nút, hiện tượng xoắn dây rốn còn nguy hiểm hơn nhiều, gây biến chứng thai sản. Xoắn dây rốn có thể xảy ra ngay cả khi dây rốn có độ dài bình thường hay bất thường. Ranh giới của việc xoắn dây rốn vô hại và xoắn dây rốn có hại rất khó lường. Hiện tượng này xảy ra khi số lượng vòng xoắn vượt khỏi giới hạn chịu lực của dây rốn. Lúc này, lực chèn ép dây rốn sẽ gây ra tình trạng thiếu oxy và dưỡng chất cho thai nhi. Số lượng vòng xoắn có thể dẫn đến những biến chứng đe dọa mạng sống của thai nhi phụ thuộc vào chiều dài dây rốn. Trung bình, dây rốn sẽ chịu được một vòng xoắn cho mỗi 5cm dây rốn. 

Bất thường liên quan đến dây rốn là một trong những rủi ro khó lường nhất trong quá trình theo dõi thai. Do vậy, khi có một kết quả ghi nhận bất thường, bác sĩ phải tiến hành thêm phương pháp hỗ trợ khác để tránh việc can thiệp quá mức, đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe sản phụ và thai nhi

Lê Kông

Bài đăng trên ấn phẩm báo in Đời sống & Pháp luật Tháng số 45