2 lần tăng giá điện vẫn lỗ hàng chục nghìn tỷ đồng, EVN lý giải gì?

EVN nói tăng giá điện không đủ bù chi phí

Báo VTC News đưa tin, tại Hội nghị tổng kết năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thông báo khoản lỗ ước tính 17.000 tỷ đồng, riêng công ty mẹ lỗ 24.595 tỷ.

Đáng chú ý trong năm 2023, giá bán lẻ điện được điều chỉnh 2 lần, lần 1 tăng 3% từ 4/5/2023, lần 2 tăng 4,5% từ 9/11/2023. Do đó giá bán điện bình quân cả năm 2023 ước đạt 1.950 đồng/kWh, tăng 69,22 đồng/kWh so với năm 2022.

Theo đó, doanh thu của EVN năm 2023 ước đạt 488.000 tỷ đồng, tăng 2,8% so với năm 2022. 

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN. Ảnh: Vietnamnet

Lý giải nguyên nhân thực trạng này, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, dù nỗ lực tiết giảm chi phí, giá bán lẻ điện được điều chỉnh 2 lần nhưng vẫn không thể bù đắp được chi phí mua điện tăng cao, nên năm 2023 EVN không cân bằng được kết quả sản xuất kinh doanh.

Cụ thể, năm 2023, giá nhiên liệu cao hơn nhiều so với các năm trước, trong khi cơ cấu huy động nguồn điện không thuận lợi do tình hình nước về các hồ thủy điện kém làm sản lượng thuỷ điện giảm. Chi phí mua điện trên thị trường điện cao, chi phí thanh toán tăng so với giá điện hợp đồng đã khiến giá điện tuy tăng nhưng doanh nghiệp vẫn lỗ.

“Năm 2023, tình hình thế giới và khu vực trong giai đoạn khó khăn, có tính bất định cao, diễn biến phức tạp. Ngoài nhiều yếu tố mới đã xuất hiện các thách thức mới về an ninh năng lượng toàn cầu. Những điều này đã tác động đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của tập đoàn và các đơn vị”, ông Tuấn nói.

Theo ông Tuấn, thông thường, sản lượng thuỷ điện của Việt Nam đạt 35% hoặc cao hơn, nhưng trong năm 2023, do hạn hán, nhiều hồ thuỷ điện về mực nước chết, nên sản lượng của nguồn thuỷ điện chỉ đạt 28,4%.

Còn nhiệt điện than - nguồn năng lượng chiếm tỷ trọng 33,2% nhưng năm 2023 sản xuất được 46,2%; nguồn tuabin khí và nhiệt điện dầu chiếm tỷ trọng 10,3% nhưng sản xuất được 9,8%; nhập khẩu điện chiếm tỷ trọng rất ít 1,46%; năng lượng tái tạo có công suất đặt chiếm 26,9%, nhưng sản xuất đạt 13%.

Giá bán lẻ điện bình quân tăng 2 lần trong năm 2023.

Hiện nay, thuỷ điện vẫn là nguồn có giá ổn định nhất, nhưng nguồn này chỉ chiếm 28,4% tổng công suất nguồn điện. Còn năng lượng tái tạo, do chính sách khuyến khích ban đầu cho nên giá của nguồn năng lượng này rất cao, nếu xét theo giá thành 9,35 cent theo Fit 1 thì vượt giá thành bán ra của EVN. 

“Với cơ cấu nguồn như vậy, chúng ta thấy, giá thành điện của chúng ta chủ yếu sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kể cả nguồn thuỷ điện cũng là tài nguyên. Trong khi tài nguyên của chúng ta ngày càng cạn kiệt, giá thành chỉ có tăng, không có chuyện xuống”, ông Tuấn cho biết.

Theo ông Tuấn, hiện nay, tổng chi phí bình quân các khâu phát điện. truyền tải, phân phối là 2.092,78 đồng/kWh, trong khi đó, giá thành bán ra là 1.950 đồng/kWh. 

“Con số 2.092,78 đồng/kWh, trong đó giá thành sản xuất phải mua điện từ các đơn vị của EVN và các doanh nghiệp ngoài EVN là xấp xỉ 1.620 đồng/kWh, tương đương tỷ trọng mua điện chiếm 80% chi phí tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện.

Ở các nước, giá thành mua điện chỉ khoảng 50% so với giá bán, còn lại 50% là dành cho các chi phí liên quan truyền tải, phân phối, quản lý vận hành. Nhưng ở đây chúng ta chỉ còn có 20% cho các khâu này, nên bản thân Tập đoàn và các đơn vị rất khó cân đối, tối ưu hóa”, lãnh đạo EVN chia sẻ.

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cũng nhắc đến việc báo chí đề cập “tại sao EVN lỗ mà các tổng công ty phát điện lại lãi”.

Theo lãnh đạo Ủy ban vốn Nhà nước, ông đã phải đi giải thích ở rất nhiều nơi rằng nếu các tổng công ty cũng lỗ thì hệ thống điện sẽ rất nguy cấp. Các tổng công ty ổn định và phát triển thì mới giữ được hệ thống điện này.

Nhấn mạnh cơ chế điều chỉnh giá điện, ông Nguyễn Hoàng Anh cho hay, nếu không tăng giá điện thì không giải quyết được lỗ lũy kế, không giải quyết được lỗ lũy kế thì không làm được gì hết.

Thiếu điện trong năm 2023 là bài học đắt giá

Dự báo năm 2024, EVN cho biết, sản lượng điện thương phẩm đạt từ 262,26 - 269,3 tỷ kWh và ngành điện tiếp tục phải đối mặt hàng loạt khó khăn, thử thách. Trong đó EVN sẽ khó cân đối được tài chính do tiếp tục chịu ảnh hưởng lớn của các yếu tố đầu vào như giá nhiên liệu, tỷ giá...

Ông Nguyễn Hoàng Anh lưu ý "phải rút kinh nghiệm cho tương lai sắp tới".

Ông Đặng Hoàng An, Chủ tịch EVN, nhấn mạnh: Thiếu điện là bài học đắt giá cho EVN. Các cán bộ của tập đoàn bị xem xét trách nhiệm và bị xử lý. Đây là nhiệm vụ cam go cho năm sắp tới, không chỉ 2024, 2025, 2026 mà cho đến khi an ninh năng lượng trên cả nước được đảm bảo.

Đề cập đến vấn đề tài chính rất khó khăn, chưa biết khi nào hết lỗ, ông Đặng Hoàng An cho rằng: Nếu tình hình tài chính không sớm cải thiện thì đời sống người lao động ảnh hưởng, nhiều cán bộ lương thấp quá sẽ rời ngành ra đi.

Bày tỏ những vụ việc bị xử lý gần đây là "nỗi đau đớn và sự xấu hổ của ngành điện", ông Đặng Hoàng An khẳng định: EVN phải đi theo hướng quản trị quốc tế là minh bạch, có trách nhiệm giải trình cao, từ thị trường điện, đàm phán giá điện, chi phí, mua bán, tránh tình trạng nhìn vào tập đoàn như một cái hộp đen; để làm sao khi dư luận hỏi về báo cáo tài chính, các đơn vị phải hết sức công khai, theo báo Vietnamnet.

Vân Anh (T/h)